Zespół pojazdów

Planujesz wakacje z kempingiem? Masz rower z doczepką? Zastanawiasz się nad tym, które przepisy obowiązują zespół pojazdów? Mamy dla Ciebie naprawdę przyjazny przewodnik po najważniejszych kwestiach. Odpowiemy na pytanie, jakiej długości może być zespół pojazdów, z jaką prędkością może się poruszać i jaką masę może mieć. Dowiesz się też, jakich uprawnień potrzebujesz i czy są wymagane dodatkowe dokumenty.

Uzupełnij tylko 2 pola i poznaj cenę OC/AC od razu!Poznaj cenę OC

Co to jest zespół pojazdów?

W świetle przepisów (art. 2 pkt 49 Ustawy Prawo o ruchu drogowym) to pojazdy, które poruszają się po drodze tworząc całość – przykładowo samochód z przyczepą. Nie obejmuje to, między innymi, holowania. Punkt 35 tego artykułu omawia również pojęcie pojazdów członowych, czyli pojazdu silnikowego z naczepą. Najlepszym przykładem jest samochód ciężarowy z naczepą.

Czytaj także: Jaką przyczepę można ciągnąć samochodem osobowym?

Pojawia się pytanie – czym różni się przyczepa od naczepy? Przyczepa (np. przyczepa kempingowa) nie posiada silnika i przyczepia się (łączy) ją do innego pojazdu. Z kolei naczepa, jak sama nazwa wskazuje, jest naczepiana, czyli nakładana na pojazd silnikowy.

Przykład
Ruszając z rodziną na wakacje na kemping stanowimy klasyczny zespół pojazdów, przewożąc towary “tirem”, czyli ciągnikiem siodłowym i naczepą stanowimy pojazd członowy. Do zespołu pojazdów zalicza się też rower z przyczepką dla dzieci.

Ustawodawca zwraca również uwagę w podpunkcie 49a na kolejkę turystyczną, która obejmuje ciągnik rolniczy z maksymalną prędkością 25 km/h lub pojazdu wolnobieżnego z przyczepą, których celem jest świadczenie usług turystycznych.

Czy mając przyczepę potrzebujemy dodatkowego OC?

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że zarówno samochód, jak i jego przyczepa, powinny mieć OC. Dotyczy to również sytuacji, kiedy przyczepa nie jest przyczepiona do samochodu i nie podróżuje się z nią. Takie OC zabezpiecza właściciela przed szkodami wyrządzonymi przez pojazd, nawet kiedy nie porusza się po drodze lub nie jest podłączona do samochodu. W przypadku, gdyby stoczył się ze wzniesienia lub podczas ręcznego przestawiania dokonalibyśmy szkody – ubezpieczenie przyczepy obejmuje takie sytuacje. Musimy pamiętać, że posiadanie ważnego OC jest obowiązkowe dla właściciela przyczepy, a za jego brak grozi kara grzywny w wysokości prawie tysiąca złotych. Na szczęście, koszt ubezpieczenia przyczepy jest niższy niż ten, dotyczący samochodu.

Czy to oznacza, że mając rower z przyczepką również potrzebuję ubezpieczenia? Nie. W świetle prawa polskiego rowerzysta nie ma obowiązku wykupywania ubezpieczenia OC, mimo że jest uczestnikiem ruchu drogowego, dlatego dodatkowa doczepka rowerowa nie wymaga wykupywania osobnego pakietu.

Krótko mówiąc, zespół pojazdów wymaga ubezpieczenia wszystkich pojazdów.

Czy są jakieś ograniczenia długości lub masy dla takich pojazdów?

Ustawa Prawo o ruchu drogowym jasno określa zarówno dopuszczalną masę, jak i długość samochodu z przyczepą lub naczepą. Wiemy też, ile może być maksymalnie pojazdów.

Zacznijmy od liczby pojazdów. Artykuł 62 pkt 4 określa, że zespół pojazdów może się najwyżej składać najwyżej z trzech pojazdów w przypadku ciągników rolniczych lub pojazdów wolnobieżnych. W pozostałych przypadkach limitem pojazdów jest liczba dwa.

W kwestii długości musimy posiłkować się kwestią ilości pojazdów w zespole. Przy dwóch pojazdach limit wynosi niecałych dziewiętnaście metrów (18,75 m), a przy trzech – równe dwadzieścia dwa metry. Od tych zasad są jednak wyjątki. Jeśli mamy samochód oraz naczepę, długość skraca się do szesnastu i pół metra. Wyjątkiem są też motocykle, motorowery oraz rowery i wózki rowerowe – te mają limit długości jedynie czterech metrów.

Spójrzmy teraz na masę. Mowa oczywiście o rzeczywistej i całkowitej masie przyczepy. Co to znaczy? Jeśli mamy przyczepę, zwykle w niej coś przewozimy – w kempingu rodzinę i nasze rzeczy, w przyczepce rowerowej dziecko, a w przyczepie do łodzi – naszą motorówkę. W każdym z tych przypadków rzeczywista masa całkowita obejmuje zarówno masę przyczepy, jak i ciągniętych dodatków.

Masa zależy od tego, jaki pojazd ją ciągnie. W przypadku samochodów osobowych oraz ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, a także autobusów, nasza przyczepa nie może przekroczyć masy pojazdu. Dla samochodów powyżej 3,5 tony limit zwiększa się o 40% masy. Możemy więc ciągnąć przyczepę o masie równej 140% masy naszego samochodu ciężarowego. Jeśli przyczepę ciągniemy motocyklem lub motorowerem, oprócz limitu masy własnej jest też limit stu kilogramów.

Czy przepisy te dotyczą również naczep? W przypadku ograniczeń związanych z masą – nie.

Czy nasz zespół pojazdów może mieć więcej pojazdów lub być dłuższy niż ustawa przewiduje? Tak, jest opcja otrzymania specjalnego zezwolenia w obu tych przypadkach. Regulują to odpowiednio: artykuł 64 ustępy d) oraz c).

Podsumujmy:

• możemy mieć dwa lub trzy (przy ciągniku rolniczym i pojeździe wolnobieżnym) pojazdy w zespole;
• długość: 18,75 metra przy 2 pojazdach; 22 metry przy 3 pojazdach, samochód + naczepa 16,5 metra, motocykle i rowery – 4 metry;
• masa: równa ciągnącemu pojazdowi, przy dużych ciężarówkach 140% masy lub motocykle – masa własna lub 100 kg.

Przykład
Yamaha TZR 50 waży 124 kg. W myśl przepisów, przyczepka nie powinna przekraczać masy ciągnącego pojazdu, ale na motocykle nałożono dodatkowy limit - masa przyczepki i zawartości nie może przekroczyć 100 kilo.

Ponieważ przepisy obejmują rzeczywistą masę całkowitą, nie należy się kierować informacjami, które znajdziemy w dowodzie rejestracyjnym, gdzie znajdziemy wartość dopuszczalnej masy całkowitej. Nie uwzględnia ona bowiem rzeczywistej masy przewożonej w ramach przyczepy. Zwróć uwagę, żeby nie przewozić czegoś, co nie będzie zgodne z przyjętymi normami!

Brzmienie przepisu:

Art. 62.

1. Rzeczywista masa całkowita przyczepy ciągniętej przez:

1) samochód osobowy, samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t lub autobus – nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej pojazdu ciągnącego;

2) samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t – nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej tego samochodu powiększonej o 40%;

3) motocykl lub motorower – nie może przekraczać masy własnej motocykla lub motoroweru, jednak nie może przekraczać 100 kg.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy naczep.

(…)

4. Zespół pojazdów może składać się najwyżej z 3 pojazdów, a zespół ciągnięty przez pojazd silnikowy inny niż ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – z 2 pojazdów.

4a. Długość zespołu 2 pojazdów nie może przekraczać 18,75 m, a 3 pojazdów – 22 m, z wyjątkiem zespołu pojazdów złożonego z:

1) pojazdu samochodowego i naczepy, których długość nie może przekraczać 16,5 m;

2) motocykla i przyczepy, motoroweru i przyczepy, roweru i przyczepy, wózka rowerowego i przyczepy, którego długość nie może przekraczać 4 m.

4b. Przejazd zespołu pojazdów:

1) złożonego z liczby pojazdów większej niż określona w ust. 4 wymaga zezwolenia, o którym mowa w art. 64d;

2) o długości większej niż określona w ust. 4a wymaga zezwolenia, o którym mowa odpowiednio w art. 64c albo art. 64d.

Gdzie znaleźć informacje o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc)?

Aby wiedzieć, których uprawnień potrzebujemy, będziemy musieli poznać tzw. dmc. Zespół pojazdów prowadzić możemy z prawo jazdami, ale zależnie od dmc przyczepy. Zajrzyj do dowodu rejestracyjnego przyczepy. Informacje o dmc znajdziesz w rubryce F.2. W następnej rubryce (F.3 dowodu rejestracyjnego auta) znajdziesz dmc zespołu pojazdów. I tu uwaga! Dmc auta musi wynosić minimalnie 1,33 dmc przyczepy. Oznacza to, że dopuszczalna masa całkowita doczepki musi być mniejsza (a przyczepka lżejsza) niż auta.

Masę całkowitą przyczepy znajdziesz w dowodzie w rubryce O.1 w przypadku przyczep z hamulcem i O.2 w przypadku tych bez hamulca.

Czy prowadzenie zespołu pojazdów wymaga specjalnych uprawnień?

Jeśli masz prawo jazdy kategorii B istnieje duża szansa, że nie będziesz potrzebować żadnych dodatkowych uprawnień. Wszystko zależy jednak od dopuszczalnej masy całkowitej (dmc) przyczepki.

Podstawowe prawo jazdy uprawniają nas do prowadzenia pojazdów samochodowych o masie do 3,5 tony i lekkiej przyczepki (dmc do 750 kilogramów). Doczepka z towarem nie może być cięższa niż auto ciągnące, a jej dmc powinna być o 0,33 dmc mniejsza niż samochodu.

Jeśli nasza przyczepka nie jest lekka (powyżej 750 kg), ale nasz zespół pojazdów nie przekracza w sumie dmc 4250 kg, nasze prawo jazdy powinny być kategorii B, ale mieć kod 96. Pamiętaj również, że rzeczywista masa całkowita przyczepy nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej samochodu, a dmc auta musi być o ⅓ wyższe niż przyczepy. W przypadku niedostosowania się do tych przepisów grozi nam kara grzywny rzędu 100-300 złotych.

Jak uzyskać kod 96 na swoim dokumencie? Trzeba zdać egzamin praktyczny, zakładając, że mamy 18 lat i prawo jazdy kategorii B. Jego koszt to około 170 zł. Kod ten jest honorowany na terenie całej Unii Europejskiej.

Jeśli nasz zespół pojazdów przekracza 4250 dmc (do rzeczywistej masy całkowitej 3,5 tony) powinniśmy mieć prawo jazdy kategorii B+E. Koszt takiego egzaminu to już około 1000-1200 zł. Oczywiście te uprawnienia również są obowiązujące na terenie Unii.

Czy zespół pojazdów ma inne limity prędkości niż inne pojazdy?

Na terenie zabudowanym nasz zespół pojazdów powinien poruszać się z prędkościami, które stosują wszyscy kierowcy. Przypomnijmy: od 1 czerwca 2021 maksymalna prędkość na terenie zabudowanym jest niezależnie od godziny i wynosi 50 km/h, a w strefie zamieszkania – 20 km/h. (art 20 pkt 1).

Na obszarze niezabudowanym zespół pojazdów może poruszać się z maksymalną prędkością 80 km/h. Obejmuje to zarówno autostradę, drogę ekspresową, jak i drogę dwujezdniową o przynajmniej dwóch pasach w każdą stronę. We wszystkich pozostałych przypadkach obszarów niezabudowanych, limit prędkości dla zespołu pojazdów wynosi 70 km/h.

Zawsze jednak zwracaj uwagę na znaki drogowe, które te limity mogą zmieniać!

Czy potrzebuję specjalnych dokumentów, żeby prowadzić zespół pojazdów?

Artykuł 71 pkt 4 wyjaśnia, że aby prowadzić zespół pojazdów, wystarczy stosowna adnotacja w dowodzie rejestracyjnym. Musimy mieć również ważny przegląd techniczny auta oraz tablice rejestracyjne i nalepkę kontrolną. Dodatkowych przypisów nie potrzebują motocykle. I oczywiście rowery, które swojej karty rejestracyjnej nie mają.

Brzmienie przepisu art 71:

4. Zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t i przyczepy albo autobusu i przyczepy może być dopuszczony do ruchu po uzyskaniu odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym pojazdu silnikowego, dokonanej na podstawie przeprowadzonego badania technicznego. Przepis ten nie dotyczy motocykla.

Jakie są odstępy, które należy utrzymywać prowadząc zespół pojazdów?

Generalnie, musimy utrzymywać odstęp pozwalający nam na niespowodowanie wypadku. Nie są dokładnie określone jakie, poza dwoma przypadkami:

• Obszar niezabudowany, jezdnia dwukierunkowa o dwóch pasach ruchu, zespół pojazdów o długości przekraczającej 7 metrów – odstęp od pojazdu przed nami powinien być taki, żeby zmieścił się tam inny (wyprzedzający) pojazd. Nie stosuje się w przypadku wyprzedzania lub na zakazie wyprzedzania
• W długich tunelach (powyżej 500 metrów) na terenie niezabudowanym, odstęp od pojazdu przed nami wynosi obowiązkowo 80 metrów.

Brzmienie przepisu art 19:

3. Poza obszarem zabudowanym, na jezdniach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu, kierujący (…) pojazdem lub zespołem pojazdów o długości przekraczającej 7 m jest obowiązany utrzymywać taki odstęp od pojazdu silnikowego znajdującego się przed nim, aby inne wyprzedzające pojazdy mogły bezpiecznie wjechać w lukę utrzymywaną między tymi pojazdami. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli kierujący pojazdem przystępuje do wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest zabronione.
4. Poza obszarem zabudowanym w tunelach o długości przekraczającej 500 m, kierujący pojazdem jest obowiązany utrzymywać odstęp od poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż: (…) 2) 80 m – jeżeli kieruje zespołem pojazdów lub pojazdem niewymienionym w pkt 1.

Zespół pojazdów w praktyce

Wakacje w przyczepie kempingowej lub rower z doczepką. W większości sytuacji prowadząc lekki zespół pojazdów nie potrzebujemy dodatkowych uprawnień, a jeździmy, zazwyczaj, stosując standardowe przepisy ruchu drogowego, chyba, że wyjeżdżamy poza miasto. Warto jednak zwrócić szczególną uwagę, jeśli prowadzimy auto z ciężką przyczepą. Szczególnie, by nie przekraczała dostępnych limitów.

Za każdym razem - weryfikuj czy Twoja doczepka wpisuje się w powyższe przepisy prawa.

PODSUMOWANIE:

• Zespół pojazdów wymaga ubezpieczenia wszystkich pojazdów.
• Rowerzysta nie ma obowiązku wykupywania ubezpieczenia OC, nawet jeśli porusza się z przyczepką.
• Zespół pojazdów może mieć 3 pojazdy – w przypadku ciągników rolniczych lub pojazdów wolnobieżnych, a w pozostałych przypadkach tylko 2.
• Limit długości przy trzech pojazdach to 18,75 m, a przy 2 – 22 metry.
• Samochód z naczepą może mieć tylko 16,5 metra długości.

Sprawdź najszybszy kalkulator OC