Przegub napędowy należy do tych części, które nie tylko decydują o komforcie jazdy, co w ogóle ją umożliwiają. Dlatego dobrze wiedzieć, po czym poznać, że coś złego dzieje się z tymi elementami auta i co z tym zrobić. Jaką rolę pełnią przeguby w samochodzie? Jak ocenić ich stan? Jakie są najczęstsze usterki? Dowiedz się.
Jak każda z części samochodowych, tak i przegub – mimo że jest w stanie wytrzymać spore przeciążenia – w naturalny sposób się zużywa w czasie. Szczególnie wrażliwy jest na agresywną jazdę, ale także normalne poruszanie się po mieście wpływa na jakość tej części.
Czytaj także: Jazda próbna przed zakupem używanego samochodu
Przeguby „nie lubią” skrętów, parkowania czy wycofywania, czyli manewrów typowych dla zwyczajnej miejskiej jazdy. Naturalnie, manewry nie od razu prowadzą one do poważnych uszkodzeń. Niemniej ważne jest, byś regularnie sprawdzał stan przegubów.
Z tego artykułu dowiesz się...
Co to są przeguby?
W największym skrócie przeguby kręcą kołami. Bez nich niemożliwe byłoby skręcanie, a dzięki przegubom skrzynia biegów elastycznie łączy się z piastą koła. Co więcej, przegub pozwala, by skrętne koła zmieniły kąt położenia.
W większości samochodów osobowych półoś przegubowa zbudowana jest ze sztywnego wału. Na jego końcach znajdują się dwa przeguby: przegub wewnętrzny i przegub zewnętrzny. Taką konstrukcję spotkamy w autach z niezależnym zawieszeniem, w których koła mogą poruszać się pionowo.
Na rynku można też spotkać, choć rzadziej, auta, w których półoś ma jeden przegub. Takie rozwiązanie stosuje się jedynie przy tzw. sztywnych mostach, co jest bardziej typowe np. dla niektórych samochodów terenowych. W takich pojazdach koła mają zdolność tylko do wykonywania ruchów poziomych niezależnie od tego czy są to skrętne, czy też nie.
Jakie są rodzaje przegubów?
Zasadniczo w samochodach stosowane są dwa rodzaje przegubów:
- nierównobieżny (prosty),
- równobieżny (homokinetyczny).
Przegub nierównobieżny, zwany też asynchronicznym lub prostym, umożliwia przenoszenie momentu obrotowego pod określonym kątem. Konstrukcja tego typu jest – jak nazwa wskazuje – prosta i do tego bardzo wytrzymała. Jej wadą natomiast są chwilowe zmiany prędkości obrotowej na wałkach, które łączą przeguby.
Zachowanie jednakowej prędkości na wejściu i wyjściu jest możliwe jedynie wtedy, gdy obie osie są względem siebie równoległe. Typowym i najpopularniejszym przykładem tego rodzaju przegubu jest przegub Cardana, inaczej zwany krzyżakowym.
Innym i to znacznie popularniejszym rozwiązaniem, są przeguby równobieżne. Zastosowana technologia homokinetyczna sprawia, że w tym rodzaju konstrukcji zachowana jest taka sama prędkość obrotowa na wałkach. Obecnie stosowanych jest kilka rodzajów przegubów homokinetycznych:
- przegub stały, w którym punkt zawieszenia wału jest stały; tego typu rozwiązanie ma swoje zastosowanie autach z przednim napędem;
- przegub z kompensacją wzdłużą, który pozwala na zmianę kąta nachylenia i równoczesne pochylenie osiowe koła; przy tego rodzaju przegubie możliwe jest stabilne przenoszenie momentu obrotowego nawet przy dużej prędkości auta;
- przegub trójramienny z kompensacją wzdłużną, montowany najczęściej w silnikach diesla z automatyczną skrzynią biegów;
- przegub trójramienny owalny z kompensacją wzdłużną, montowany w pojazdach o dużej mocy i wysokim momencie obrotowym;
- przegub z kompensacją wzdłużną typu DO, który montowany jest w małych autach, bo ma kompaktową budowę.
Ciekawostka: wcześniejsze przeguby równobieżne opierały się na dwukrzyżakowym rozwiązaniu, które pozwalało na zerowanie różnic w prędkości obrotowej. Były jednak nietrwałe. Zastąpiły je konstrukcje kulkowe, dużo wytrzymalsze i zdolne do przekazywana wysokiego momentu obrotowego.
Jak sprawdzić, czy przegub jest sprawny?
Najlepszym sposobem na sprawdzenie stanu przegubów są okresowe przeglądy. Symptomy zużycia tych elementów można też wychwycić samodzielnie i potem potwierdzić u mechanika. Pierwszym sygnałem, że może jest coś nie tak z przegubami w twoim samochodzie, są dźwięki: metaliczne stukanie przy ruszaniu autem, odgłosy przy przyspieszaniu lub gdy koła są w skręcie (początkowo dotyczy to tylko maksymalnego skrętu).
Twoją czujność powinny też wzbudzić wszelkie wibracje na kierownicy. Już niezbyt silne drgania mogą świadczyć o powolnie zużywających się przegubach. Bardzo czytelnym sygnałem możliwych kłopotów z tą częścią samochodu są trudności w skrętach.
Co charakterystyczne, inaczej o zużyciu daje znać przegub zewnętrzny, a inaczej przegub wewnętrzny. Objawy tych pierwszych to najczęściej stukanie, które się nasila np. wraz z przyspieszaniem, skrętem kół czy przy jeździe po nierównościach. Natomiast przegub wewnętrzny sygnalizuje problemy nietypowym drganiem auta, szczególnie przy przyspieszaniu.
Ważne: dobrym „domowym” testem na sprawność przegubów jest jazda na jedynce i maksymalne skręconych kołach. Jeśli coś grzechocze przy piastach to znak, że musisz udać się do mechanika.
Niepokojące sygnały powinny bezwzględnie skończyć się diagnostyką i ewentualną wymianą przegubu na nowy. Jazda przez dłuższy czas ze zużytym przegubem może doprowadzić do poważniejszej awarii. Co więcej, uszkodzony przegub ogranicza manewrowość auta, a to może być przyczyną kolizji lub wypadku.
Najczęstsze usterki przegubów
Zepsuty przegub może być efektem innych awarii (np. piast lub zwrotnicy, nieprawidłowej eksploatacji lub inncyh zaniedbań). A jakie usterki pojawiają się najczęściej? Przykładowo jest to:
- zużycie łożysk przegubów,
- uszkodzenie (rozszczelnienie) osłon przegubów, tzw. manszetów,
- awarie przegubów z powodu zanieczyszczeń zewnętrznych,
- wygięcie półosi.
Dla wydłużenia żywotności przegubów ważne jest, byś regularnie sprawdzał stan gumowych osłon. Jeśli są one nieszczelne – mają pęknięcia czy przetarcia – do środka dostają się różne zanieczyszczenia: sól, piasek, woda, które niszczą elementy wewnętrzne półosi. Do tego przez dziury w manszetach może wyciekać smar.
Uwaga: stan osłon przegubów możesz sprawdzić „na oko”. Aby to zrobić, skręć maksymalnie koła i popatrz, czy guma jest cała czy poprzecina lub rozwarstwiona. Możesz też sprawdzić palcem, czy nigdzie nie wycieka smar.
Ile kosztuje przegub?
Jak to bywa z większością części samochodowych, ceny przegubów są różne. Zależą od marki i modelu samochodu oraz rodzaju części. W popularnych autach koszt przegubu waha się średnio do 50 do 250 złotych. Ale już w markach premium wymiana tej części może sięgnąć kilku tysięcy złotych.
No i pamiętaj o tym, że najczęściej przy wymianie przegubu tak naprawdę będziesz musiał wymienić całą półoś. Stawki za wymianę tego elementu znacząco wzrosną, jeśli zdecydujesz się na usługi ASO. Może to być nawet kilkukrotna różnica w cenie w porównaniu z nieautoryzowanymi warsztatami.
Na naprawie tego elementu nie warto jednak oszczędzać, bo od tego zależą możliwości jezdne twojego auta, a co za tym idzie bezpieczeństwo twoje i innych na drodze. A jeśli chcesz ograniczyć koszty napraw tego typu, zadbaj o odpowiednie ubezpieczenie. Wtedy awarię przegubów usuniesz na koszt towarzystwa.
PODSUMOWANIE:
- Przegub napędowy przenosi napęd na koło.
- Przeguby w samochodzie są dość trwałymi elementami, ale jak wszystkie części ulegają z czasem zużyciu. Dlatego bardzo ważne są okresowe kontrole ich stanu.
- Typowymi objawami zużytych przegubów są: metaliczne dźwięki słyszalne podczas jazdy, zwłaszcza przy skrętach kół, drgania kierownicy czy mniejsza skrętność twojego auta.
Wybór zależy tak naprawdę od Twoich preferencji oraz tego, jak planujesz wykorzystywać swój przyszły samochód.
