Odmowa przyjęcia mandatu.

Prawo drogowe przewiduje mandaty za wiele wykroczeń drogowych. Jednak zdarzają się przecież sytuacje, w których zatrzymany kierowca nie zgadza się z tym, że właśnie jakieś popełnił. Wówczas może nastąpić odmowa przyjęcia mandatu. Co dalej? Czy skutki nieprzyjęcia mandatu są dokuczliwe? Kiedy kara się przedawnia? Na te pytania znajdziesz odpowiedzi w poniższym artykule. 

Postępowanie mandatowe

Kierowcę poruszającego się po naszych drogach ma prawo kontrolować aż kilka służb i każda z nich ma prawo do wystawienia mandatu na podstawie postępowania mandatowego. Są to funkcjonariusze:

• Policji
• Straży Miejskiej 
• Służby Celnej
• Straży Granicznej
• Straży Pożarnej

Zgodnie z obowiązującymi przepisami funkcjonariusz ma prawo nałożyć na kierowcę grzywnę w sytuacji, gdy: 

• sprawca wykroczenia zostanie przez niego schwytany w momencie popełnienia czynu zabronionego lub tuż po nim
• po przeprowadzeniu wszelkich niezbędnych czynności zmierzających do wyjaśnienia, podjętych przez funkcjonariuszy bezzwłocznie po popełnieniu czynu zabronionego
• sprawca wykroczenia nie został ujęty przez funkcjonariusza w momencie popełnienia czynu zabronionego lub tuż po nim, lecz nagranie zdarzenia za pośrednictwem zewnętrznych urządzeń (np. kamer) pozwala na ustalenie jego tożsamości.

Czyli do zestawu dochodzą jeszcze mandaty z fotoradarów obsługiwanych przez Inspekcję Nadzoru Drogowego.

W jakim terminie można otrzymać mandat? 

Jak się okazuje, karę grzywny można otrzymać w czasie kontroli którejś ze służb, ale także po upływie pewnego czasu np. w sytuacji, gdy przekroczenie prędkości zarejestrował fotoradar. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, mandat na drodze postępowania mandatowego może być wystawiony przez odpowiednie organy w terminie nieprzekraczającym 60 dni licząc od ustalenia sprawcy wykroczenia. Jeśli kierowca jest świadomy, że popełnił wykroczenie, a nie doczekał się grzywny w tym terminie, jeszcze nie powinien się cieszyć.

Jeżeli od daty popełnienia czynu zabronionego minął rok, wówczas karalność wykroczenia automatycznie ustaje. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w tym czasie zostało już wszczęte postępowanie w tej sprawie. Wówczas karalność wykroczenia ustaje dopiero 2 lata po tym okresie.

Karalność wykroczenia mija, jeżeli od dnia popełnienia czynu zabronionego minął rok. Wyjątek stanowi sytuacja, w której to w tym czasie wszczęto już postępowanie. Wówczas karalność ustaje dopiero po 24 miesiącach licząc od końca tego okresu. Czego mogą więc oczekiwać osoby, które popełniły wykroczenie w praktyce? Mówiąc wprost, jeśli minie 60 dni licząc od daty ustalenia sprawcy czynu zabronionego, nie można już wystawić mandatu. Wówczas kończy się postępowanie mandatowe. Ale to nie koniec. Funkcjonariuszom pozostaje jeszcze możliwość wystąpienia z wnioskiem do sądu o nałożenie kary na sprawcę lub sprawców wykroczenia.  

Jaki mandat można dostać i w jakim terminie należy go zapłacić? 

Statystyki policyjne podają, że Polacy najwięcej mandatów każdego roku otrzymują za przekroczenie prędkości – to aż ponad 1,5 mln przypadków rocznie. Inne wykroczenia są znacznie rzadziej karane na drodze. Należą do nich: jazda bez pasów, niewłaściwe przewożenie dzieci, nieprawidłowe wyprzedzanie i zmiana pasa, wymuszenie pierwszeństwa i rozmowa przez telefon. 

Od tego, jaki rodzaj mandatu dostanie kierowca, zależy, ile dni będzie miał na jego opłacenie. Polskie prawo przewiduje trzy typu mandatów:

• kredytowany – wydawany sprawcy wykroczenia jedynie za potwierdzeniem odbioru; powinien być on opłacony przez ukaranego w terminie 7 dni licząc od dnia przyjęcia mandatu
• zaoczny – nakładany, gdy stwierdzono wykroczenie, ale podczas próby doręczenia mandatu nie zastano ukaranego w miejscu popełnienia czynu zabronionego. Musi on być dostarczony do sprawcy, a na jego opłacenie ma 14 dni
• mandat gotówkowy – przewidziany dla osób przebywających w Polsce czasowo; należy za niego od razu zapłacić funkcjonariuszowi.

Na każdym mandacie znajdują się dodatkowo:

• informacja o  terminie zapłaty,
• adnotacja dotycząca organu, do którego kasy należy wpłacić mandat
• pouczenie o ewentualnych skutkach braku wpłaty.

Odmowa przyjęcia mandatu co dalej?

W sytuacji, gdy nie zgadzasz się z nałożoną grzywną, masz pełne prawo odmówić przyjęcia mandatu zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. W takiej sytuacji policja może wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie cię jako sprawcy. Ma na to aż rok czasu. Zaznacza też we wniosku, że oskarżony o popełnienie wykroczenia nie przyjął mandatu. W takiej sytuacji sąd wszczyna postępowanie w celu zbadania zasadności wystawionego mandatu.

Trudno jednak w tak stresowej sytuacji, jak moment nałożenia kary o racjonalne decyzje. Nawet ktoś przekonany o własnej niewinności w emocjach może przyjąć niesłusznie, według niego, nałożony mandat. Wówczas nadal nie wszystko stracone, ponieważ, jeśli istnieją racjonalne przesłanki, od przyjętego mandatu można się odwołać w terminie 7 dni od jego uprawomocnienia. Na podstawie poniższych przepisów można złożyć Wniosek o uchylenie mandatu drogowego.:

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 395 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2013 r. poz. 482 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2002 r. w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr 20 z 2002 r., poz. 201 z późn. zm.)

Odmowa przyjęcia mandatu – podstawowe informacje

Zgodnie z przepisami kierujący pojazdem nie ma obowiązku przyjęcia mandatu wraz z grzywną. Ma prawo odmówić zapłacenia mandatu karnego. Pozwalają na to przepisy Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia artykuł 99.

Podstawa prawna

Art. 99. KPSW
Odmowa przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenie grzywny nałożonej mandatem zaocznym

W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem zaocznym, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możności podać także przyczyny odmowy.

Przy wystawieniu mandatu przez funkcjonariusza poucza on nas o prawie do odmowy przyjęcia mandatu. W takiej sytuacji kierujący pojazdem wyraża swój brak zgody na ocenę sytuacji przez policję. W sytuacji, gdy osoba prowadząca auto przyjmie mandat, generalnie nie może już podnosić, że został on wystawiony nieprawidłowo. Zatem decyzja o przyjęciu lub odmowie mandatu karnego może mieć wiele konsekwencji.

Odmowa przyjęcia mandatu – jak wygląda procedura?

Jak już zostało wspominane, jeśli kierowca nie zgadza się z mandatem i twierdzi, że nie popełnił zarzucanego mu wykroczenia, może śmiało odmówić przyjęcia mandatu. Jak wtedy  wygląda dalsza procedura? Otóż sprawa trafia do sądu rejonowego właściwego dla miejsca popełnienia wykroczenia. Oznacza to, że jeśli kierowca z Warszawy odmówi przyjęcia mandatu podczas urlopu nad morzem, musi później stawić się w sądzie w Świnoujściu.

A w jaki sposób podczas rozprawy zostanie ustalone, czy kierowca popełnił wykroczenie i słusznie otrzymał mandat? Odbędzie się to na podstawie zgromadzonych dowodów. Jako materiał dowodowy przedstawione mogą zostać na przykład:

• zapisy z wideorejestratorów lub kamer monitoringu
• zapisy z GPS-u
• zeznania funkcjonariuszy
• zeznania innych świadków
• zdjęcia z radarów
• opinie biegłych.

Koszty sądowe a odmowa przyjęcia mandatu  

Jeśli kierowca nie przyjmie mandatu i sprawa trafi do sądu, istnieje ogromne ryzyko, że nie uda się udowodnić, że nie złamał przepisów. Dlatego tylko absolutnie pewny swojej niewinności kierowca może ruszyć na batalię sądową, by udowodnić, że mandat był niesłuszny. Jeśli okoliczności zdarzenia nie przemawiają na jego korzyść, przeżyje spore rozczarowanie. A przy okazji będzie się to wiązać z naprawdę sporymi wydatkami. Koszty mogą znacznie przewyższać sam mandat, którego przyjęcia odmówi kierowca.

A co konkretnie może się składać na tak dużą ewentualną sumę w razie przegranej sprawy? Oto składowe kwoty:

• opłacenie grzywny – do 30 tysięcy zł
• opłata kosztów sądowych, które mogą być kilka razy wyższe niż wystawiony mandat
• dojazd do sądu
• opłacenie pomocy prawnej.

Dodatkowo bolesna w sytuacji przegranej w sądzie są punkty karne otrzymane podczas interwencji policji. Stają się one aktywne w systemie po wydaniu orzeczenia przez sąd.

Odmowa przyjęcia mandatu – czy można zmienić decyzję?

Moment otrzymania mandatu wiąże się z bardzo silnymi emocjami. Zdarza się, że kierowca pod ich wpływem odmówi przyjęcia mandatu i sprawa zostaje skierowana do sądu. Co wtedy? Czy sprawa jest już nie do odkręcenia? Na szczęście nie. Jeszcze na miejscu można powiedzieć funkcjonariuszowi o zmianie decyzji, a policjant wystawi mandat. Ale może ktoś potrzebuje więcej czasu. Jeśli tylko kierowca ochłonie i dotrze do niego, że słusznie dostał mandat, także ma szansę zmienić decyzję. Wystarczy w tym celu skontaktować się z komisariatem lub komendą i przyjąć mandat.

Kiedy dochodzi do przedawnienia się mandatu?  

Jeśli przyjęty mandat się uprawomocnił, należy za niego zapłacić. W przeciwnym razie narażamy się na działania komornika, który przeprowadzi postępowanie egzekucyjne w celu ściągnięcia należności, dopóki nie dojdzie do przedawnienia się mandatu. A co to znaczy? W przypadku mandatu kredytowanego jest to moment pokwitowania odbioru, a zaocznego uiszczenie grzywny. Kwestia przedawnienia mandatów została określona w art. 45, obowiązującego w Polsce Kodeksu Wykroczeń.

W sytuacji konkretnych mandatów sytuacja wygląda następująco: 

• mandat kredytowany (7 dni by go opłacić) – jeśli kara nie zostanie uiszczona w terminie, zostaje wszczęte postępowanie egzekucyjne, a dochodzenie należności przez właściwy organ ma prawo trwać 3 lata. Po 3 latach następuje przedawnienie
• mandat zaoczny (14 dni na uiszczenie) – w sytuacji, gdy nie został opłacony, policja ma 12 miesięcy na wystąpienie do sądu z właściwym wnioskiem o nałożenie kary finansowej. Jeżeli w tym czasie postępowanie mandatowe przed właściwym sądem zostanie rozpoczęte, wówczas karalność mija po upłynięciu 2 lat licząc od zakończenia się tego okresu.

Wyrok nakazowy i odwołanie – postępowanie przed sądem

Jeżeli zdecydujemy się na dalsze podważanie wskazanego wyrokiem nakazowym rozwiązania sytuacji, po pierwsze powinniśmy pilnować terminu odpowiedzi, a także musimy przygotować się na to, że przed nami rozpościera się widok kosztów sądowych.

Naturalnie, możemy też przedstawić okoliczności zdarzenia i możemy też liczyć, w sytuacjach tego wymagających, na obrońcę z urzędu. Tu jednak należy wspomnieć, że kierujący pojazdem musi wystąpić do sądu z wnioskiem o obrońcę z urzędu i wskazaniem jego sytuacji życiowej, która takiego wsparcia profesjonalnego i nieodpłatnego, by wymagała.

Kierujący pojazdem dopiero na tym etapie ma możliwość przedstawienia całości sytuacji. Jest jedną z wysłuchanych stron i ma możliwość przedstawienia swoich dowodów w tej sprawie. Powaga tego rodzaju postępowania jest też jednak zupełnie inna, ponieważ kierujący pojazdem może liczyć się z tym, że wygra i zostaną zwrócone na koszty postępowania sądowego, ale również może przegrać i wtedy to po jego stronie będzie należało zapłacenie, nie tylko wskazanych przez sąd kwot, ale również określonych kosztów sądowych.

Wraz z na przykład przesłuchaną liczbą biegłych oraz liczbą przesłuchanych osób koszty tego rodzaju postępowania znacząco rosną i mogą stworzyć zagrożenie dla budżetu jednej ze stron. Dlatego też decydując się na wystąpienie do sądu, należy z dużą rozwagą przyjrzeć się sytuacji i temu, czy faktycznie tego rodzaju rozwiązanie jest dla nas najbardziej korzystne. Dla kierowcy, który odmówi przyjęcia mandatu przez sąd wynosi 30 000 zł, bez kosztów sądowych.
PODSUMOWANIE:

• Mandat zostaje nałożony na sprawcę wykroczenia drogowego w drodze postępowania mandatowego przez funkcjonariuszy uprawnionych służb, jeśli sprawca został zatrzymany lub gdy wykroczenie zostało zarejestrowane. 
• Sprawca wykroczenia może otrzymać mandat kredytowany, gotówkowy lub zaoczny. Na każdym znajduje się pouczenie o terminie zapłaty, organie, na rzecz którego należy uiścić grzywnę oraz pouczenie o skutkach braku zapłaty.
• Mandat może zostać nałożony w terminie 60 dni od ustalenia sprawcy wykroczenia.
• Zgodnie z obowiązującymi przepisami Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia możliwa jest odmowa przyjęcia mandatu, a sprawa zostaje wówczas przekazana do sądu.  
• Przedawnienie mandatu dotyczy tylko mandatu kredytowanego – 3 lata po jego uprawomocnieniu, nieopłacony mandat zaoczny może skutkować skierowaniem sprawy do sądu.

Sprawdź najszybszy kalkulator OC