Szczególna ostrożność

Prowadząc samochód musisz zachować ostrożność, a wręcz tę szczególną. Zastanawiasz się, co znaczy pojęcie „szczególna ostrożność”? I czy stosowanie się do tej zasady ma wpływ na odszkodowanie z OC lub AC? W naszym poradniku znajdziesz odpowiedzi na oba pytania.

Zachowanie w ruchu ulicznym zależy od twojej kondycji psychofizycznej, stanu pojazdu, pogody, pory roku i dnia, rodzaju i stanu drogi, innych uczestników ruchu oraz możliwych zagrożeń losowych lub stałych. O tych drugich informują np. znaki drogowe. W tak zmiennych warunkach ostrożność jest kluczowa, by zachować bezpieczeństwo i porządek na drodze. 

Szczególna ostrożność  a zwykła – co mówi Kodeks? 

Co do zasady, siadając za kierownicą, powinieneś znać przepisy ruchu drogowego, umieć prowadzić auto, być wypoczęty i skupiony tylko na jeździe. Żadnych smsów, czytania za kierownicą czy innych rozpraszaczy. Pojazd, który prowadzisz, powinien być w dobrym stanie technicznym. Jeśli robisz regularnie przeglądy i masz aktualne badanie techniczne, to nie masz się o co martwić w tym temacie (więcej o badaniach i przeglądach technicznych przeczytasz w naszym artykule: Ile kosztuje przegląd samochodu? Sprawdź! ). W sumie… nic zaskakującego. 

I o to chodzi. Takie podejście świadczy o tym, że podstawy do zachowania ostrożności na drodze masz opanowane. Kodeks Drogowy wprowadza jednak dwa pojęcia dotyczące ostrożności – zwykłą i szczególną ostrożność. (art. 3 ust.1 i art.2 ust.22 Prawa o Ruchu Drogowym). W dużym skrócie chodzi o taką jazdę, która nie zakłóca płynności ruchu i nie prowadzi do sytuacji niebezpiecznych. I o ile pojęcie ostrożności zwykłej jest dość ogólne, to szczególna ostrożność dotyczy konkretnych sytuacji. O czym za chwilę. 

Ważne: zasada zachowania ostrożności (w tym szczególnej) dotyczy wszystkich uczestników ruchu drogowego: pieszych, prowadzących pojazdy, pasażerów oraz osoby znajdujące się na drodze lub przy drodze (np. policjanci, pracownicy zarządów dróg itp.). 

Szczególna ostrożność  – konkretne sytuacje 

Sytuacje, w których powinno się zachować szczególną ostrożność, z grubsza można podzielić na dwie kategorie: te wynikające z oznaczeń na drodze i sytuacyjne. 

Czyli ostrożność szczególną zachowujesz, gdy mijasz ostrzegawczy znak drogowy oraz gdy zbliżasz się do migających na żółto sygnalizatorów. Ponadto jest szereg konkretnych przypadków na drodze, na które wskazuje Kodeks Drogowy:

• manewry takie jak: włączanie się do ruchu, zmiana kierunku lub pasa jazdy, cofanie, wyprzedzanie,
• zbliżanie się i przejeżdżanie przez przejścia dla pieszych, skrzyżowania, przejazdy kolejowe i przejazdy rowerowe, 
• przejeżdżanie obok oznakowanego przystanku, który nie znajduje się na chodniku, 
• przejeżdżanie obok autobusów szkolnych, 
• jazda obok lub za pojazdami oznaczonym literą „L”, 
• omijanie pojazdów transportujących osoby niepełnosprawne lub dzieci i młodzież,
• jazda pojazdem uprzywilejowanym lub wykonującym na drodze czynności drogowe.

Odszkodowanie z OC i AC a szczególna ostrożność 

Zachowanie szczególnej ostrożności czy ostrożności w ogóle jest przede wszystkim wymogiem prawnym. Może też być istotnym czynnikiem przy decyzji odszkodowawczej. Jeśli towarzystwo w ramach analizy zdarzenia dojdzie do wniosku, że brak szczególnej ostrożności przyczynił się do szkody, możesz mieć kłopoty. I tu uwaga: pojęcie ostrożności nie musi być tożsame z definicja w Kodeksie. W ubezpieczeniach chodzi o ostrożność należytą, która minimalizuje ryzyko wystąpienia szkody. Gdy jej brak ubezpieczyciel może odmówić wypłaty części lub całości odszkodowania z AC.  Natomiast gdy chodzi o ubezpieczenie OC, towarzystwo może zwrócić się do ciebie z regresem (wnioskiem o zwrot) części lub całości wypłaconego odszkodowania. 

Nie ma jednej zasady, według której towarzystwa podchodzą do nienależytej ostrożności. Jeśli jednak nie chcesz mieć kłopotów z odszkodowaniem pamiętaj o:

• dostosowaniu prędkości do panujących warunków (np. nie szarżuj na oblodzonej nawierzchni czy przy ograniczonej widoczności),
• zmniejszeniu prędkości i ostrożnej jeździe, gdy mijasz znaki ostrzegawcze (np. uwaga dzikie zwierzęta, nierówna nawierzchnia),
• jeździe pojazdem w dobrym stanie technicznym (pamiętaj o badaniach, ale też o dopasowanych do twojego modelu oponach).

Szczególna ostrożność w praktyce

Brak zachowania szczególnej ostrożności często prowadzi do sytuacji, które mogłyby zostać łatwo uniknięte przy większej uwadze. Przykładem może być przypadek kierowcy, który nie zwolnił przed przejściem dla pieszych, pomimo stojącego przy nim pieszego. Efektem była stłuczka z innym pojazdem, który zatrzymał się, by przepuścić przechodnia.

W innej sytuacji młody kierowca, nie stosując się do zasady ograniczonego zaufania na skrzyżowaniu, wjechał na drogę z pierwszeństwem, powodując kolizję. W obu przypadkach nieostrożność skutkowała mandatem, punktami karnymi oraz wzrostem składki ubezpieczeniowej. Historie te pokazują, jak kluczowe jest odpowiednie przewidywanie i dostosowanie zachowania do warunków na drodze, by uniknąć niepotrzebnych strat finansowych i stresu.

PODSUMOWANIE:

• Zasada zachowania ostrożności, w tym ostrożności szczególnej, jest wyrażona wprost w Kodeksie Drogowym. 
• Szczególna ostrożność  oznacza zwiększoną uwagę w ruchu ulicznym i dostosowanie się do zmiennych warunków na drodze tak, by móc szybko i odpowiednio reagować. 
• Do zachowania ostrożności zobowiązani są nie tylko kierowcy, ale wszyscy uczestnicy ruchu drogowego.
• Sytuacje, w których istotna jest szczególna ostrożność, są wymienione w Prawie o ruchu drogowym. 
• Niezachowanie należytej ostrożności może być powodem odmówienia całości lub części odszkodowania z AC lub regresu z OC.