Smart, Aixam, Ligier. Spotkałeś się kiedykolwiek z ogłoszeniem dotyczącym sprzedaży mikrosamochodu? Przeczytałeś w nim, że to samochód bez prawa jazdy? Doszło zapewne do małego zgrzytu. Legalne poruszanie się autem bez uprawnień – czy to jest w ogóle możliwe? Jak kwestię “samochodu na dowód” regulują przepisy? Czy auto bez prawa jazdy w ogóle istnieje?
Co do zasady, nie ma możliwości, aby legalnie wsiąść “za kółko” nie posiadając ważnych uprawnień. Najpopularniejszymi jest oczywiście prawo jazdy kategorii B, które uprawnia do kierowania chociażby samochodami osobowymi. W otchłani internetu znajdziemy jednak szereg ogłoszeń oferujących tak zwany “samochód bez prawa jazdy”, czyli pojazd do kierowania którego rzekomo nie potrzebujesz specjalnych uprawnień. Tylko czy oby na pewno to tak działa? Czy i jakim samochodem możesz kierować tylko “na dowód”?
Prawo jazdy od podstaw, czyli kto i kiedy może kierować samochodem osobowym?
Zacznijmy jednak od początku. Od początku, czyli od prawa jazdy. Faktem jest, że aby uzyskać uprawnienia do kierowania pojazdem mechanicznym czy po prostu samochodem osobowym, spełnione muszą zostać pewne istotne warunki. Najpopularniejszą kategorią prawa jazdy, jest kategoria B. Tutaj najważniejszy jest przede wszystkim – wiek.
Kandydat na kierowcę musi mieć ukończone 18 lat. Co prawda do kursu na prawo jazdy może podejść wcześniej, natomiast do egzaminu będzie mógł przystąpić najwcześniej po osiągnięciu pełnoletności. W młodszym wieku, może on poruszać się np. rowerem lub postarać o inny rodzaj uprawnień. Inny, czyli jaki? Jak to jest z tymi uprawnieniami czy ich brakiem? Jak w praktyce wygląda “samochód bez prawa jazdy” i kierowanie “autem na dowód”?
Samochód bez prawa jazdy: czy to jest możliwe?
Jeszcze kilka lat temu, Polacy po ukończeniu 18. roku życia mogli poruszać się motorowerami bez prawa jazdy. W 2013 roku przepisy uległy jednak zmianie i każda osoba poruszająca się motorowerem, czyli pojazdem dwu- lub trójkołowym zaopatrzonym w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm³ lub też w silnik elektryczny o mocy większej niż 4 kW, którego budowa pozwala rozwijać prędkość nie większe niż 45 km/h, musi posiadać prawo jazdy kategorii AM.
A jak wygląda sytuacja z powszechnie znanym mikrosamochodem, który często tytułuje się jako samochód bez prawa jazdy? Czy do jego prowadzenia rzeczywiście nie są konieczne uprawnienia?
Warto wiedzieć, że każda osoba, która chce prowadzić mikrosamochód, musi być posiadaczem prawa jazdy kategorii AM lub wyższej. Mimo to, wiele osób niesłusznie uważa, że do kierowania tego typu pojazdem wystarczy jedynie dowód osobisty.
Mikrosamochody, czterokołowce bez prawa jazdy – o co chodzi?
Powtórzmy więc, że każda osoba, która chce prowadzić mikrosamochód, musi posiadać konkretne uprawnienia, czyli prawo jazdy kategorii AM lub wyższej. A czym w ogóle jest wspomniany mikrosamochód?
Mikrosamochody, to lekkie auta, nazywane także lekkimi czterokołowcami. Ich cechą charakterystyczną – podobnie jak w przypadku motorowerów – jest ich niska waga (do 350 lub 550 kg), niewielki silnik spalinowy, zwykle o pojemności poniżej 50 cm³ lub elektrycznej mocy poniżej 4 kW, osiągające prędkość maksymalnie 45 km/h. W praktyce są to więc małe samochody, o możliwościach zbliżonych do motoroweru, których wbrew przekonaniom nie może prowadzić osoba, która nie ma uprawnień do kierowania pojazdami!
Byłoby to zwyczajnie niebezpieczne, bo chociaż auto to osiąga niewielką prędkość, to może być duzym zagrożeniem w ruchu drogowym zarówno dla innych pojazdów, jak i dla pieszych.
Samochód bez prawa jazdy: od 14 lat czy 16 lat?
W przekonaniu niektórych samochód bez prawa jazdy, to po prostu samochód, którym kierować można już od 14. roku życia. Uściślijmy jednak, że wówczas konieczne jest posiadanie prawa jazdy kategorii co najmniej AM. Zrozumiałym jest, że dla każdego 14-latka prowadzenie samochodu, nawet tego o ograniczonych możliwościach, wydaje się kuszącą i wygodną opcją. W takiej sytuacji należy jednak mieć świadomość aktualnych przepisów.
Do kierowania motorowerem oraz czterokołowcem lekkim, czyli quadem czy mikrosamochodem o łącznej masie nieprzekraczającej 350 kg, wymagane jest co najmniej prawo jazdy kategorii AM (lub wyższej, czyli B1, B, A). Z kolei prawo jazdy kategorii B1 uprawnia do kierowania większymi czterokołowcem oraz pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM. Do kursu na prawo jazdy kategorii AM przystąpić mogą osoby w wieku 16 lat, a odpowiednim czterokołowcem dla nich będą te, których masa całkowita nie przekracza 550 kg.
Skąd więc mit o tym, że istnieje samochód bez prawa jazdy? Problematyczne wydaje się w tym przypadku interpretowanie przepisów dotyczących motorowerów i mieszanie kategorii różnych pojazdów.
Kliknij i przeczytaj „Ile kosztuje prawo jazdy?”
Jak wygląda uzyskanie uprawnień AM?
Załóżmy zatem, że mamy kandydata aspirującego do kierowania mikrosamochodem. Aby mógł on legalnie wsiąść za jego kierownicę, musi zdobyć wspomniane uprawnienia kategorii AM. Jak to zrobić? Jak wygląda uzyskanie prawa jazdy AM? O uprawnienia te mogą ubiegać się osoby, który ukończyły 14. rok życia, jednak zgodę na to wyrazić muszą rodzice. Następnym krokiem są badania lekarskie, które mają zaświadczyć brak przeciwwskazań kandydata do prowadzenia pojazdów.
Z takim zaświadczeniem, pisemną zgodą rodziców oraz zdjęciem do dokumentu, należy udać się do Wydziału Komunikacji i wyrobić numer PKK, czyli Profil Kandydata na Kierowcę. Później pozostaje już tylko zapisanie się na kurs, który obejmuje minimum 5 godzin jazdy i 10 godzin teorii (w zależności od ośrodka szkolenia). Koszt waha się zwykle w granicach 1000-1200 zł.
UWAGA!
Samochód bez prawa jazdy i kierowanie nim bez uprawnień - także tym mikro - to ryzyko mandatu. Pamiętajmy także, że auto takie musi posiadać ważne ubezpieczenie OC. Jeśli spowodujemy wypadek jadąc bez uprawnień, ubezpieczyciel może wystąpić do nas z żądaniem regresu, a więc zwrotu wypłaconego odszkodowania.
Auto bez prawa jazdy kat. B – jakie auta możemy spotkać w Polsce?
Mikrosamochody, czyli małe auta, to zwykle pojazdy dwuosobowe. Jakie są najpopularniejsze marki samochodów bez prawa jazdy? W Polsce możemy spotkać niewiele takich pojazdów – główną przeszkodą w ich zakupie pozostaje cena.
Wśród najpopularniejszych producentów mikrosamochodów możemy jednak wymienić Smart, Aixam, Bellier, Microcar, Piaggio czy Ligier.
Jak na małe i niezbyt wygodne samochody, są one bardzo drogie. Cena nowych to nawet 40-50 tys. złotych, używane kosztują kilka – kilkanaście tysięcy! To sporo, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę, że o wiele bardziej praktyczne auto miejskie w rodzaju Skody Fabii czy VW Polo, możemy kupić za połowę tej kwoty.
Na aukcjach internetowych możemy znaleźć także małe auta przerobione tak, aby spełniały warunki, o których mowa wyżej. Z takimi przeróbkami warto jednak uważać. Dlaczego? Często są one wykonane wbrew regułom i zasadom prawa.
PODSUMOWANIE:
- Samochód bez prawa jazdy, samochód na dowód, to chwytliwe hasła, które mogą wprowadzić wielu kierowców w błąd.
- Zwykle dotyczą one mikrosamochodów, które w przeciwieństwie do aut o standardowej konstrukcji, mają pewne ograniczenia dotyczące pojemności, osiąganej szybkości itp.
- Według przepisów, które weszły w życie w 2013 roku, kierowca mikrosamochodu, musi posiadać stosowne uprawnienia. Jest to minimalnie prawo jazdy kategorii AM lub B1.
- Prawo jazdy kategorii AM uprawnia do kierowania motorowerem lub czterokołowcem (quadem i mikrosamochodem) o masie nieprzekraczającej 350 kg, natomiast kategoria B1 uprawnia do kierowania czterokołowcem o masie do 550 kg.
