Zatarcie silnika

Dziwne dźwięki? Stukot? To powinno Cię poważnie zaniepokoić. Takie dźwięki wydobywające się spod maski potrafią wystraszyć kierowców o nawet najmocniejszych nerwach. Czy zawsze oznaczają zatarcie silnika?

Uzupełnij tylko 2 pola i poznaj cenę OC/AC od razu!Poznaj cenę OC

Zatarcie silnika to z pewnością jedna z najbardziej niebezpiecznych sytuacji, szczególnie dla portfela właściciela samochodu. Zatarcie silnika nie zdarza się jednak z dnia na dzień, z tego tytułu warto wiedzieć, na co zwracać uwagę i kiedy udać się do mechanika na diagnostykę.

Czym jest silnik i jakie są jego zadania? Jak działa silnik?

Prostota przekręcenia kluczyka w celu uruchomienia samochodu oznacza, że mało osób zastanawia się, co odpowiada za działanie pojazdu; niewielu kierowców rozmyślało też kiedykolwiek nad mechanizmami zachodzącymi pod maską podczas jazdy z punktu A do punktu B. Silniki są jednak niezwykle imponującymi wynalazkami.

Opierają się na spalaniu wewnętrznym – małych, kontrolowanych eksplozje, które generują moc, co jest efektem zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej w różnych cylindrach samochodu – procesu, który odbywa się tysiące razy na minutę, pomagając tym samym autu ruszyć z miejsca. Proces zasilania jednostki napędowej nazywany jest cyklem spalania.

W większości przypadków składa się on z czterech kroków lub „suwów”.

Należą do nich wlot, sprężanie, spalanie i wydech. Poniżej przyjrzymy się, jak poszczególne uderzenia przyczyniają się do cyklu spalania w silniku samochodu.

1. Wlot – gdy tłoki poruszają się w górę i w dół, wraz z ruchem wału korbowego docierają do zaworów zamontowanych na wałku rozrzą Kiedy tłok porusza się w dół, pasek rozrządu obraca wałek rozrządu, powodując otwarcie zaworów i uwolnienie mieszanki paliwowo-powietrznej;
2. Sprężanie – suw sprężania następuje, gdy tłok porusza się w górę, wymuszając wejście mieszanki paliwowo-powietrznej do ciasnej przestrzeni;
3. Spalanie – tuż przed powrotem tłoka w dół, świeca zapłonowa wytwarza iskrę, która zapala mieszankę paliwowo-powietrzną i powoduje małą eksplozję. To zmusza tłok do gwałtownego opuszczenia, wytwarzając jednocześnie energię do napędzania silnika.
4. Wydech – gdy tłok osiągnie najniższy punkt, zawór wydechowy się Kiedy zaś tłok cofa się, wyrzuca gazy powstałe w wyniku eksplozji w dół zaworu wydechowego. U góry zawór wydechowy jest zamknięty, a cały proces rozpoczyna się od nowa.

Zatarcie silnika – jak to się zaczyna?

W silniku do zatarcia może dojść różnych jego elementach. Wszystkie elementy silnika są ze sobą powiązane, oznacza to, że w momencie gdy coś przestaje być idealnie zsynchronizowane, zaczynają się kłopoty. Pojawią się one również wtedy gdy zabraknie smarowania i chłodzenia jednostki. To właśnie brak smarowania często prowadzi do zatarcia silnika. Dzięki olejowi silnikowemu działanie silnika jest płynne, a poszczególne jego elementy nie stykają się, nie trą i nie wytwarzają ciepła. Od brak płynności i smarowania do całkowitego zatarcia silnika i jest już naprawdę blisko.

Czasem wytwarzana temperatura jest tak wysoka, że elementy jednostki ulegają stopieniu i jednoczesnemu usztywnieniu, co całkowicie psuje silnik.

Na czym polega zatarcie silnika?

Silnik każdego samochodu to skomplikowany mechanizm – składa się na niego wiele elementów, które muszą ze sobą współgrać. Konieczne jest także stworzenie odpowiednich warunków do pracy. Metalowe elementy wykonują swoje zadania w bardzo wymagającym środowisku. Podczas pracy jednostki napędowej wytwarza się ciepło – optymalne wartości temperatury w silniku wynoszą od 80 do 90°C.

Czasami jednak temperatura podnosi się do nawet 100°C, dlatego konieczne jest zastosowanie oleju silnikowego, który dba o to, by wszystkie elementy nie ścierały się za szybko.

Gdy dojdzie do zetknięcia się poszczególnych części jednostki napędowej bez środka smarującego, zachodzi proces, który określa się jako tarcie suche – wówczas elementy silnika bardzo szybko się nagrzewają, wycierają oraz deformują i nawet dolanie środka smarującego nie pomoże przywrócić optymalnych parametrów pracy jednostki napędowej.

Zatarty silnik oznacza, że utknął on i nie chce się obracać, gdy próbujesz go uruchomić. Elektronika w samochodzie może działać, ale nic się nie dzieje po przekręceniu kluczyka. Zatarcie silnika jest często spowodowane poważnym uszkodzeniem, którego naprawa jest zwykle bardzo kosztowna.

Przyczyny zatarcia silnika – co może stać za awarią?

Najczęstszym powodem zatarcia silnika samochodu jest brak oleju silnikowego w misce olejowej. Może to być również spowodowane przez wodę w cylindrach lub pęknięcie pręta wału korbowego, bądź tłoka. W wielu przypadkach jest to również efekt jazdy z przegrzanym silnikiem. To jednak tylko niektóre z możliwych przyczyn – zatarcie silnika wywołuje też wiele różnych czynników. Oto bardziej szczegółowa lista najczęstszych przyczyn tej awarii.

Brak oleju silnikowego

Silnik Twojego samochodu potrzebuje oleju, aby utrzymać właściwe smarowanie ruchomych części; smar zapewnia również chłodzenie elementów jednostki napędowej. Gdy poziom oleju silnikowego jest zbyt niski, silnik zaczyna się nagrzewać, a części zaczynają się ocierać. W miarę wysychania komponentów wewnętrznych, zaczyna występować duże tarcie. Silnik może pracować w ten sposób dość długo, jednak w końcu się zatrze.

Woda w silniku

To pewna awaria – czasami, w przypadku nieszczelności, dostaje się ona do jednostki napędowej. Krople mogą się z kolei przedostać do silnika w wyniku np. szybkiego przejechania przez kałużę; innym razem wilgoć może przeniknąć do zbiornika paliwa. Z racji tego, że nie ulega ona kompresji, powoduje uszkodzenia korbowodów wewnątrz jednostki napędowej. Gdy pręty łączące ulegną wygięciu, może nastąpić zatarcie silnika. Sytuacja ta jest określana jako blokada hydrolokacyjna.

Zardzewiałe elementy jednostki napędowej

Z czasem metal jest podatny na rdzewienie, dlatego wraz z wiekiem pojazdu wzrasta prawdopodobieństwo korodowania tej części. O ile wewnętrzne elementy jednostki napędowej nie rdzewieją z reguły przy odpowiednim smarowaniu, to jeśli do środka dostanie się woda, może do tego dojść. Gdy części rdzewieją, elementy ścierają się ze sobą, co skutkuje tym, że odłamki metalu mogą przeszkadzać w pracy jednostki napędowej i doprowadzić do zatarcia.

Awaria paska/wałka rozrządu

Jeśli łańcuch rozrządu, pasek, lub wałek rozrządu nie będą pełnić odpowiednio swojego zadania, może dojść do tego, że zawory uderzą w tłoki, a jak już wspomnieliśmy, problemy z tłokami powodują zatarcie silnika.

Przegrzany silnik

Silnik nigdy nie powinien się przegrzewać – może to doprowadzić do poważnych problemów i kosztownych napraw. Przegrzanie jednostki napędowej powoduje rozszerzenie tłoków, które mogą spowodować uszkodzenie ścian cylindra. Poza tym może również dojść do awarii uszczelki głowicy, co jest usterką drogą w naprawie.

Usterka pompy oleju

Zatarcie silnika powoduje również awaria pompy oleju lub zatkanie się jego filtra. W pierwszym przypadku spada ciśnienie i do zatarcia dochodzi po kilku sekundach. Zatkany filtr oleju to wyrok śmierci dla wszystkich ruchomych elementów jednostki napędowej.

Nieodpowiedni styl jazdy

Zatarcie silnika jest niekiedy efektem nieodpowiedniego stylu jazdy – zabójcze dla jednostki napędowej jest poruszanie się na zbyt wysokich obrotach. Szybka jazda na nierozgrzanym silniku również może doprowadzić do awarii i kosztownej wizyty w warsztacie samochodowym.

Na co warto zwracać uwagę, aby nie doprowadzić do zepsucia się silnika?

Na forach najczęściej można spotkać informacje o tym, że zatarcie silnika najczęściej wiąże się ze stukotami i nacieraniem na siebie wytartych panewek. Jest to bardzo charakterystyczny objaw tego rodzaju uszkodzenia mechanicznego. Zatarty wałek rozrządu to już naprawdę niedługo stukot, ale wręcz cała orkiestra. Jednak jeden z najbardziej charakterystycznych objawów świadczących o tym, że nasze auto dotknęło zatarcie silnika, jest znaczący spadek mocy silnika.

Z punktu widzenia kierowcy auto nie przyspiesza już tak szybko i porusza się dość ślamazarny, a reakcja na działania kierowcy jest opóźniona. W takiej sytuacji trzeba jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą. Kontynuowanie podróży, wymuszanie dalszej jazdy na samochodzie, powoduje tylko coraz większe kłopoty. Może wręcz doprowadzić do tego, że nasze auto nie będzie nadawało się już do naprawy i pozostanie jedynie je złomować. Tego rodzaju sytuacja zdarza się najczęściej w przypadku aut wiekowych, gdy koszty naprawy mogą znacznie przewyższyć wartość pojazdu.

Na szczególną uwagę zasługuje również bardzo niecharakterystyczny objaw związane z tym, że w momencie gdy poruszamy się na niskich obrotach będzie mrugała lub świeciła się kontrolka ciśnienia oleju.

Tego rodzaju skoki w ciśnieniu mogą się pojawić, gdy pompa jest przytkana z powodu osadów.

Równie istotne jest byśmy zwracali uwagę na to, jakiego rodzaju olej znajduje się w naszym silniku, akurat na tym produkcie naprawdę nie warto oszczędność. Niemniej ważnym elementem jest co, aby zwrócić uwagę na to, jakie oleje silnikowe wskazuje producent naszego samochodu. Jest to bardzo istotne w momencie gdy często korzystamy pojazdu. Producenci wskazują konkretne parametry, która oleje powinny spełniać. Dzięki temu nasz silnik będzie działał dłużej, a ryzyko zatarcia silnika czy innych kłopotów będzie znacznie niższe. Podstawą jest jednak regularne dbanie o silnik.

Wymiana oleju w takiej chwili to podstawa “higieny” i utrzymania odpowiedniego smarowania jednostki napędowej. Na tym nie warto oszczędzać. Samochód i tak bez silnika nigdzie nie pojedzie! Zatarcie silnika zdarza się również i w takich sytuacjach, gdy olej miesza się z innym płynem, na przykład z układu chłodzenia. Wtedy też nie ma żartów, ponieważ uszkodzeniu może ulec uszczelka pod głowicą, a czasami również sama głowica! Takie wymiany wiążą się już z bardzo wysokimi kosztami naprawy dla właściciela pojazdu.

Zatarcie silnika, a styl jazdy kierowcy

Wymuszanie pracy na zimnym jeszcze silniku ma szereg konsekwencji, a jedną z nich jest właśnie zatarcie silnika. Istotnym jest to, aby dać silnikowi czas na to, aby się rozgrzał i rozprowadził film oleju po całej jednostce napędowej. Dlatego też gwałtowne, zrywne czy szybkie ruchy, dynamiczna i przerywana jazda bardzo niekorzystnie wpływają na silnik.

Ci kierowcy, którzy poruszają się w równym tempie, nie podejmują gwałtownych reakcji na drodze często i bez powodu z całą pewnością mają mniejsze szanse na zatarcie silnika, o ile w samym silniku nie ma jakieś wady fabrycznej, a sami kierowcy czy właściciele pojazdów, nie oszczędzają na odpowiednich olejach.

Dobry przegląd to podstawa

Jedną z czynności, na której naprawdę nie warto oszczędzać, jest przegląd samochodu. Sam przegląd pojazdu to nic skomplikowanego. Wystarczy, że podjedziesz do stacji kontroli pojazdów i zostawisz kluczyki fachowcom. Co musi zostać sprawdzone? Tylko kilka podstawowych rzeczy, które, jeśli auto jest sprawne, nie powinno być kłopotliwych. Po pierwsze na stacji kontroli pojazdów sprawdzane jest oświetlenie i to, czy działa ono prawidłowo, jak również to, czy ustawienie świateł jest prawidłowe. Weryfikowana jest również działanie klaksonu oraz lusterek. Sprawdzany jest układ hamulcowy, a także elementy nośne nadwozia. Sprawdzany jest układ kierowniczy, stan opon oraz pasy bezpieczeństwa.

Co równie istotne, szczególnie w przypadku gdy obawiamy się, że spotka nas zatarcie silnika, sprawdzany jest stan silnika. Dodatkowo sprawdzany jest również stan wyposażenia auta, czyli trójkąt ostrzegawczy czy też gaśnica. To, co uległo w 2021 roku zmianie, to sprawdzenie stanu świateł, a także czystości spalin. Stacja kontroli pojazdów sprawdzi wszystkie dane pojawiające się w dowodzie rejestracyjnym i zweryfikuje, czy mają one pokrycie ze stanem faktycznym badanego przez nich samochodu.

Od 2021 roku w związku z nową dyrektywą Unii Europejskiej zmieniło się wiele przepisów dotyczących przeglądów technicznych aut.

Po pierwsze samochód musi zostać sfotografowany od frontu z tyłu, a także każdego z boków, niezbędna jest również zdjęcie tablicy rozdzielczej z uwidocznieniem liczników. Same stacje diagnostyczne od 2021 roku podlegają częstym kontrolom Transportowego Dozoru Technicznego. Stacje kontroli pojazdów muszą również posiadać sprzęt, który spełnia określone w dyrektywie parametry.

Twoje auto nie przeszło badania – co zrobić?

Jeżeli zdarzy się tak, że twoje auto nie będzie spełniało warunków umożliwiających bezpieczne podróżowanie nim, stacja diagnostyczna posiada uprawnienia, które pozwalają jej na zatrzymanie Twojego dowodu rejestracyjnego do czasu naprawy. Jeżeli jednak elementy, która powinny zostać naprawione nie stanowią zagrożenia, stacja diagnostyczna da Ci 14 dni na naprawienie usterek. W momencie gdy wszystkie wskazane elementy zostaną naprawione, kierowca nie będzie musiał płacić za badanie techniczne pojazdu po raz kolejny. Zapłaci pomniejszoną kwotę, około 36 złotych.

Jeżeli jednak zdarzy się tak, że właściciel pojazdu będzie ociągał się z naprawą wskazanych przez stację diagnostyczną elementów i pojawi się z pojazdem po upływie 14 dni od kontroli, której nie przeszedł, musi liczyć się z tym, że zapłaci pełną kwotę za badanie techniczne pojazdu. W takiej sytuacji ulgi nie przysługują. Za przegląd samochodu osobowego zapłacisz niecałe 100 zł. W przypadku aut osobowych z instalacją LPG kwota będzie wyższa i wynosić będzie 161 zł. Za przegląd motocykla zapłacisz 63 zł, a przegląd motoroweru to koszt zaledwie 51 zł. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Ile kosztuje przegląd samochodu?

Pamiętaj!
Jeżeli autem, które nie przeszło badania technicznego w sposób poprawny, weźmiesz udział w wypadku drogowym, a usterka bezpośrednio przyczyniła się do powstania zdarzenia drogowego, to Twoje odszkodowanie zostanie pomniejszone przez towarzystwo ubezpieczeniowe o tak zwane przyczynienie się.

PODSUMOWANIE:

• Styl jazdy kierowcy odbija swoje piętno również na silniku. Gwałtowna jazda, tzw. zmęczenie zimnej jednostki napędowej z pewnością spowoduje zatarcie silnika.
• Do zatarcia silnika prowadzić może również to, że właściciel pojazdu będzie oszczędzał na smarowaniu silnika, czyli na oleju silnikowym.
• Parametry właściwe dla danego silnika za każdym razem wskazuje producent w książce pojazdu.
• Wszelkiego rodzaju stukoty, warczenie lub inne podejrzane dźwięki wydobywające się spod maski powinny zostać jak najszybciej zweryfikowane tak, aby jednostka napędowa nie uległa uszkodzeniu.
• Zatarcie silnika często powoduje, że naprawa samochodu staje się zupełnie nieopłacalna, ponieważ naprawa przewyższa wartość samego auta.
• Koszt przeglądu samochodu osobowego w stacji diagnostycznej to 99 zł, a w przypadku aut osobowych z instalacją LPG 161 zł.

Sprawdź najszybszy kalkulator OC