Wielu kierowców, jeszcze przed wyruszeniem w drogę swoim samochodem, zabiera cały zestaw dokumentów – na czele z prawem jazdy i dowodem rejestracyjnym. Część z nich nie wie, że jakiś czas temu zmieniły się przepisy i dzisiaj nie ma obowiązku wożenia większości z nich. Sprawdź, czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy w 2024 roku i czy za jego brak grożą jakiekolwiek kary!
Z tego artykułu dowiesz się...
Czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy i dowód rejestracyjny?
Obowiązek posiadania prawy jazdy spoczywa na każdym kierowcy – bez względu na to, czy uczestnicząc w ruchu drogowym, prowadzi samochód, motocykl, czy czterokołowiec lekki. Jest to dokument uprawniający do poruszania się po drogach publicznych, którego brak jest surowo karany – mandatem do 1500 zł. Co więcej, zatrzymujący nieuprawnionego kierowcy policjant może skierować sprawę do sądu, który ma prawo nałożyć karę grzywny w wysokości do 30 tysięcy złotych, a nawet zakazać prowadzenia jakichkolwiek pojazdów w przyszłości. Mowa oczywiście o posiadaniu uprawnień, ale co z kwestią wożenia dokumentu przy sobie?
Czy kierowca musi wozić prawo jazdy?
Od 2020 roku nie ma konieczności posiadania przy sobie tego dokumentu, dlatego nie musisz pamiętać, by za każdy razem przed wyruszeniem w drogę zabierać go ze sobą. Jest to całkiem spore udogodnienie, a zostawiając prawo jazdy w domu, nie narażasz się na otrzymanie mandatu za brak prawa jazdy. Nowe przepisy wynikają ze zmian wprowadzonych przez Ministerstwo Infrastruktury oraz Ministerstwo Cyfryzacji – zgodnie z projektem deregulacyjnym zmianie uległa liczba dokumentów, jakie powinien posiadać przy sobie kierowca.
Dowód rejestracyjny podczas kontroli drogowej
Wiesz już, czy trzeba wozić prawo jazdy, a co z dowodem rejestracyjnym? Jak się okazuje, obowiązek jego posiadania zniesiono jeszcze wcześniej. O ile bez „prawka” można jeździć od 5 grudnia 2020 r., o tyle dowód rejestracyjny nie jest wymagany już od 1 października 2018 roku. To właśnie wtedy miała miejsce nowelizacja wspomnianej wyżej ustawy, dzięki której kierowca nie musi mieć przy sobie także polisy OC.
Informacje na temat tego, jakie dokumenty trzeba mieć przy sobie podczas jazdy, znajdują się ustawie z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.2020.110).
Co w przypadku braku prawa jazdy? Czy grozi ci mandat?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, obowiązek wożenia prawa jazdy został zniesiony, dlatego za jego brak nie zapłacisz mandatu – nawet podczas rutynowej kontroli drogowej. Jak w takim razie policja sprawdzi, czy posiadasz uprawnienia do kierowania konkretnym pojazdem i czy np. nie zostały Ci one odebrane?
CEPiK
To proste – wraz ze zniesieniem obowiązku posiadania prawa jazdy podczas kierowania autem, funkcjonariuszom udostępniono specjalną bazę danych, w której można sprawdzić wszelkie informacje na temat właścicieli. Nazywa się CEPiK, czyli Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców i jest systemem informatycznym, w którym sprawdzić można między innymi:
- czy osoba kierująca pojazdem posiada aktualne prawo jazdy i czy nie zostało ono czasowo odebrane, np. w wyniku łamania przepisów drogowych;
- czy właściciel samochodu posiada ważną polisę OC samochodu, a także jakie są dane ubezpieczonego oraz data zawarcia i zakończenia umowy;
- czy pojazd posiada ważne badanie techniczne;
- jakie są parametry techniczne pojazdu oraz dane jego właściciela;
- jakie dokumenty przypisane są do danego pojazdu – np. dowód rejestracyjny, karta pojazdu, tablice rejestracyjne (w tym tymczasowe), pozwolenie czasowe itd.;
- ile punktów karnych posiada obecnie kierowca;
- czy nie doszło do kradzieży, wyrejestrowania albo zbycia pojazdu.
Co ciekawe, dostęp do większości danych w centralnej ewidencji kierowców mają nie tylko funkcjonariusze policji, ale również właściciele pojazdów. Jeżeli więc chcesz sprawdzić, kiedy wygasa Twoja polisa OC albo zyskać jakąkolwiek inną informację na temat pojazdu, wejdź na stronę HistoriaPojazdu.gov.pl i podaj numer rejestracyjny, numer VIN oraz datę pierwszej rejestracji swojego samochodu, po czym kliknij „Sprawdź pojazd”.
Wracając jednak do obowiązku wożenia prawa jazdy – aby funkcjonariusz mógł sprawdzić, czy posiadasz uprawnienia kierowcy, wystarczy podać mu swoje dane osobowe oraz okazać dowód osobisty (może być w wersji elektronicznej).
Czy dane w systemie CEPiK mogą być nieaktualne?
Choć wielu kierowców wie już, czy prawo jazdy trzeba mieć przy sobie, część z nich wciąż wozi ze sobą fizyczny dokument, obawiając się, że informacje w systemie CEPiK będą nieaktualne, czego konsekwencją może być mandat. Czy to możliwe? Tak, ale są to bardzo rzadkie sytuacje – dane znajdujące się w bazie mogą nie zgadzać się z tymi gromadzonymi w państwowej bazie, gdy nie zostały zaktualizowane w odpowiednim terminie.
Ma to miejsce np. wtedy, gdy przedłużyłeś poprzedniego dnia polisę OC albo posiadasz prawo jazdy od zaledwie kilku dni. Pamiętaj jednak, że w takiej sytuacji przeprowadzone zostanie postępowanie wyjaśniające, dzięki któremu nie zapłacisz mandatu.
Uwaga! Chcąc uniknąć jakichkolwiek nieporozumień, warto samemu sprawdzać dane znajdujące się w CEPiK – zwłaszcza, gdy niedawno przedłużyłeś polisę OC albo wykonałeś badanie techniczne.
Jakie dokumenty trzeba mieć przy sobie w 2023 roku?
Jedynym dokumentem, jaki powinien posiadać kierowca podczas kontroli drogowej w 2023 roku, jest dokument potwierdzający tożsamość. Może być to zarówno dowód osobisty, jak i paszport. To właśnie dzięki niemu funkcjonariusz może zweryfikować dane kierowcy w systemie informatycznym i sprawdzić, czy posiadasz aktualne prawo jazdy, dowód rejestracyjny albo ważną polisę OC. Posiadając dokument tożsamości, możesz czuć się bezpiecznie i mieć pewność, że nie otrzymasz mandatu.
Dlaczego warto mieć prawo jazdy przy sobie?
Wiesz już, czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy – odpowiedź brzmi: nie. Czy jednak w praktyce nie warto zawsze schować go do kieszeni? W tym wypadku odpowiedź brzmi: tak. Z czego to wynika? Uczestnicząc w ruchu drogowym, możesz być świadkiem albo uczestnikiem wielu sytuacji, jak np. kolizja czy wypadek drogowy.
Prawo jazdy (a także dowód rejestracyjny i polisa OC) będzie więc potrzebne do tego, by np. sporządzić z drugim kierowcą oświadczenie sprawcy kolizji. Dzięki temu unikniesz nieporozumień i rozwiążesz zaistniały problem tak szybko, jak to możliwe.
Kiedy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy?
Warto również zwrócić uwagę na to, że w niektórych sytuacjach należy posiadać przy sobie prawo jazdy. Z jego wożenia zrezygnować mogą wyłącznie osoby, które są właścicielami lub współwłaścicielami samochodu (lub innego pojazdu), a ich dane znajdują się w systemie CEPiK. Co więcej, dotyczy to wyłącznie kierowców posiadających prawo jazdy wydane w naszym kraju oraz poruszających się po polskich drogach.
Obowiązek posiadania prawa jazdy przy sobie mają osoby, które:
- nie są właścicielami prowadzonego pojazdu – dotyczy to zarówno kierowców pożyczających od kogoś samochód, jak też korzystających z usług leasingu czy wynajmu aut;
- decydują się na sprzedaż swojego samochodu – do sporządzenia umowy kupna-sprzedaży niezbędne okażą się także dowód rejestracyjny pojazdu oraz aktualna polisa OC;
- wybierają się na zagraniczne wakacje – funkcjonariusze innych krajów nie mają dostępu do polskiej bazy informatycznej, więc nie będą w stanie zweryfikować, czy posiadasz prawo jazdy;
- nie posiadają polskiego prawa jazdy i nie figurują w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców – najczęściej obcokrajowcy;
- udają się na badanie techniczne samochodu.
Warto o tym pamiętać i być przygotowanym na różne sytuacje. Jest też pewna alternatywa, z której może skorzystać każdy kierowca.
Elektroniczne prawo jazdy
Kiedy bez prawka? Po pobraniu wirtualnej wersji dokumentu! Posiadając ją w swoim telefonie, jesteś przygotowany na każdą sytuację, a fizyczne prawo jazdy możesz schować głęboko do szuflady. Jak wygląda wirtualne prawo jazdy? Identycznie jak analogowe! Zawiera zdjęcie, dane oraz numer, kategorię i termin ważności, a także liczne elementy potwierdzające autentyczność, zwłaszcza:
- hologram z polskim godłem;
- ruchomą flagę Unii Europejskiej z oznaczeniem PL (wewnątrz okręgu z gwiazd);
- grafikę, która w zależności od kąta patrzenia zmienia swój wygląd;
- zegar z aktualną godziną oraz datę pobrania danych, która znajduje się w górnej części dokumentu.
Dzięki temu wirtualne prawo jazdy stanowi dowód dla policji na to, że posiadasz uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Warto skorzystać z tej opcji, ponieważ okaże się bardzo przydatna – zwłaszcza po kolizji oraz w sytuacji, gdy Twoje dane w CEPiK będą nieaktualne albo funkcjonariusz nie będzie w stanie ich zweryfikować przez błąd w systemie.
Unikniesz wtedy problemów i ewentualnego postępowania wyjaśniającego.
Uprawnienia w aplikacji mObywatel
Skorzystanie z opcji elektronicznego prawa jazdy jest możliwe dzięki aplikacji mObywatel, która jest bezpłatna i dostępna zarówno dla użytkowników systemu Android, jak też iOS. Wystarczy zainstalować ją na swoim telefonie, zalogować się i pobrać wirtualne prawo jazdy. Pamiętaj również, że niezbędne okaże się założenie profilu zaufanego.
Oprócz możliwości pobrania wirtualnego prawa jazdy aplikacja zapewni Ci dostęp do innych dokumentów (dowodu rejestracyjnego, karty pojazdu, a nawet polisy OC) oraz umożliwi sprawdzenie wszelkich parametrów pojazdu czy ważności obowiązkowego ubezpieczenia. Warto więc sprawdzić jej działanie i być przygotowanym na każdą sytuację!
Czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy? Podsumowanie
Wiesz już, czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy podczas kontroli policyjnej. Fizyczny dokument stwierdzający, że możesz pełnoprawnie prowadzić pojazd, w trakcie kontroli nie nie jest konieczny. Wszystkie dane dotyczące twoich uprawnień i ważność badania technicznego pojazdu znajdują się w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Możesz także ściągnąć aplikację MObywatel, gdzie w zakładce MPrawo jazdy odnajdziesz swój dokument. Przeczytaj krótkie podsumowanie na ten temat:
- aby móc legalnie poruszać się pojazdami mechanicznymi po drogach publicznych, posiadanie uprawnień, czyli prawa jazdy, jest niezbędne;
- obowiązek posiadania przy sobie fizycznego dokumentu prawo jazdy został zniesiony;
- pomimo braku obowiązku, warto jest wozić ze sobą prawo jazdy, ponieważ istnieje szereg sytuacji, w których może być ono potrzebne.
Najczęściej zadawane pytania
Czy policja akceptuje mObywatel?
Jeśli nie posiadasz przy sobie dokumentów w postaci fizycznej, możesz okazać policji swoją aplikację MObywatel. Policjant na jego podstawie potwierdzi dane w swoim systemie. Za brak prawa jazdy podczas kontroli drogowej nie otrzymasz mandatu ani pouczenia, ponieważ wożenie tego dokumentu nie jest obowiązkowe.
Jakie dokumenty musi mieć przy sobie kierowca 2023?
Zgodnie z polskim prawem każdy obywatel jest zobowiązany do posiadania dokumentu tożsamości (dowodu osobistego lub paszportu). Może być on weryfikowany w razie kontroli policyjnej lub innych przypadków, kiedy konieczne jest potwierdzenie tożsamości.
Czy trzeba mieć ze sobą umowę kupna samochodu?
Nie ma takiego obowiązku, ponieważ po zgłoszeniu nabycia pojazdu informacja o tym fakcie powinna pojawić się w systemie CEPiK.
