Nadmierna prędkość jest jedną z najczęstszych przyczyn zdarzeń drogowych. Z kolei limity prędkości w zależności od rodzaju drogi są jedną z najważniejszych informacji, jakie znać powinien każdy kierowca. Powszechność kar za przekroczenie prędkości zdaje się jednak przeczyć posiadaniu takiej wiedzy. Jakie są dopuszczalne prędkości na drogach w Polsce i czy za ich przekroczenie możemy utracić prawo jazdy?
Z tego artykułu dowiesz się...
Bezpieczeństwo dróg w Polsce
Według ostatnich dostępnych danych Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu wynika, że polskie drogi znajdują się w czołówce najbardziej niebezpiecznych dróg w Europie. Z kolei dane policyjne wskazują, że nadmierna prędkość jest jedną z najczęstszych przyczyn zdarzeń drogowych – i to nie tylko wśród młodych kierowców. Jaka jest dopuszczalna prędkość na autostradzie, a ile możemy jechać na drodze ekspresowej? Ile wynosi limit prędkości w terenie zabudowanym? Sprawdźmy!
Prędkość na drodze – prędkość dopuszczalna czy bezpieczna?
Szybka jazda, wiatr we włosach i adrenalina jakiej towarzyszy mocniejsze wciśnięcie gazu, może być przyjemne. Pamiętaj jednak, że dwukrotne zwiększenie prędkości, to aż czterokrotne wydłużenie drogi potrzebnej na zatrzymanie pojazdu. Dopuszczalna prędkość na drogach, która określona jest w przepisach oznacza maksymalną dopuszczalną prędkość, która może być rozwijana – co najważniejsze – jedynie w sprzyjających warunkach. Zarówno tych drogowych, jak i atmosferycznych.
Dobierając prędkości na drodze miej na uwadze nie tylko wartości wskazane na znakach, ale przede wszystkim włącz wyobraźnię i jedź z taką prędkością, abyś mógł zatrzymać pojazd w razie potrzeby.
Prawdziwą sztuką jest poruszanie się z bezpieczną prędkością, którą nie zawsze jest jednoznaczna z tą dopuszczalną. Są to dwa zupełnie inne pojęcia. Prędkość bezpieczna uzależniona jest od okoliczności oraz panujących warunków i w rzeczywistości bardzo często jest niższa od prędkości dopuszczalnej przepisami. To Twoim zadaniem, jako kierowcy, jest ocenienie właściwej i bezpiecznej prędkości, z jaką możesz się poruszać.
Dozwolone prędkości a dobór odpowiedniej prędkości
Wiemy już, że znajomość przepisów i ograniczeń prędkości nie wystarczy. Każdy kierowca wsiadając za kółko, powinien mieć wiedzę dotyczącą prędkości w Polsce, ale przede wszystkim powinien potrafić dobrać odpowiednią prędkość do panujących warunków. Ta w zależności od sytuacji na drodze, może znacznie różnić się od tej, jaką znajdziemy w przepisach. Pamiętaj, że abyś poruszał się z prędkością bezpieczną, powinieneś wziąć pod uwagę różne czynniki. Jakie?
Dostosowanie prędkości do warunków
Nie będzie zaskoczeniem fakt, że kwestią najważniejszą będzie dobór prędkości w zależności od czynników atmosferycznych oraz warunków drogowych. Opady deszczu, śniegu czy mgła – to powinno skłaniać Cię do zdjęcia nogi z gazu. To jednak nie wszystko – wszelkie niebezpieczeństwa, o których informować będą Cię znaki drogowe, muszą być dla Ciebie wyznacznikiem, do których powinny być dostosowane prędkości, jakie rozwijasz.
Dobierając prędkości na drodze miej na uwadze nie tylko wartości wskazane na znakach, ale przede wszystkim włącz wyobraźnię i jedź z taką prędkością, abyś mógł zatrzymać pojazd w razie potrzeby.
Kondycja kierowcy
Pamiętaj też, że ogromne znaczenia ma Twoja kondycja psychiczna i fizyczna. Jeśli czujesz znużenie i zmęczenie – zdecydowanie zwolnij.
Nie wiesz, jakie są ograniczenia prędkości w Europie? Kliknij i przeczytaj!
Senność za kierownicą to opóźnione reakcje, a w skrajnych przypadkach nawet mikrosen. Mowa tutaj o chwilowej utracie świadomości, kiedy kierowca choć ma otwarte oczy, nie reaguje na bodźce zewnętrzne. Co to oznacza w praktyce? Kierowca zapadający w mikrosen, może w tym stanie przejechać nawet kilkaset metrów nie zauważając zakrętu czy czerwonego światła.
Prędkości obowiązujące w Polsce a rodzaje dróg
Zanim jednak przejdziemy do prędkości w Polsce, z jakimi możemy poruszać się po drogach, zatrzymajmy się na chwilę na samej definicji drogi czy danego obszaru.
Zgodnie z definicją ustawy “Prawo o ruchu drogowym”, droga jest to wydzielony pas ruchu, składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych oraz drogi dla rowerów. Składa się na nią także torowisko pojazdów szynowych znajdujących się w obrębie tego pasa i pas przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt.
Wsiadając za kółko, nie wystarczy jednak znajomość pojęcia samej drogi. Na sieć połączeń, z jakich będziesz korzystać w trasie składa się także autostrada, droga ekspresowa, obszar zabudowany czy niezabudowany – i to właśnie od konkretnego rodzaju obszaru uzależniona będzie dopuszczalna prędkość. Inaczej kształtuje się prędkość na autostradzie, a inaczej limity prędkości na drodze ekspresowej.
Ta pierwsza jest drogą wyposażoną przynajmniej w dwie rozdzielone jednokierunkowe jezdnie, na której nie dopuszcza się ruchu poprzecznego. Z kolei droga ekspresowa jest drogą publiczną, która wyposażona jest w jedną lub w dwie jezdnie. Obie przeznaczone są tylko i wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych.
Limity prędkości w Polsce – na autostradzie i drodze ekspresowej
Dopuszczalna prędkość pojazdów w Polsce została szczegółowo zawarta w Prawie o ruchu drogowym i kształtuje się następująco:
- dopuszczalna prędkość na autostradzie – 140 km/h;
- limit prędkości na drodze ekspresowej dwujezdniowej – 120 km/h;
- limit prędkości na drodze ekspresowej jednojezdniowej – 100 km/h;
- limit prędkości na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej, o dwóch pasach ruchu, położone poza obszarem zabudowanym – 100 km/h;
- limit prędkości na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej – 90 km/h.
Jak widzimy, dopuszczalna prędkość na autostradzie znacznie różni się od tej dozwolonej na drodze przeznaczonej dla każdego kierunku ruchu. Inną dopuszczalną wartość wskażą też znaki na drodze ekspresowej. Jest jeszcze coś, o czym warto pamiętać! Powyższe wartości wskazują limity prędkości jazdy dla samochodów osobowych, motocykli oraz samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej mniejszej niż 3,5 t. Inne limity obowiązują pozostałe pojazdy.
Na przykład – prędkość na autostradzie dla zespołu pojazdów z przyczepą wynosi już tylko 80 km/h.
Ograniczenia prędkości na autostradach
W tym miejscu warto również zaznaczyć, że oprócz limitów regulowanych prawem, możemy spotkać się także z dodatkowymi ograniczeniami prędkości wprowadzonymi przez zarządcę drogi na przykład na odcinku autostrady czy drogi ekspresowej. Te mogą wynikać chociażby z uwarunkowań technicznych trasy, braku pasa awaryjnego czy chociażby z zapisów o konieczności ograniczenia hałasu.
Mandaty za przekroczenie prędkości w 2024 roku
Kierowcy, którzy mają ciężką nogę i lubią przeszarżować na drodze, choć doskonale znają obowiązujące limity prędkości, często o nich zapominają. Tymczasem każde mocniejsze wciśnięcie gazu i przekroczenie dopuszczalnej prędkości wiąże się z poważnymi karami. Konsekwencją niesubordynacji zmotoryzowanych są nie tylko mandaty i punkty karne, ale nawet zatrzymanie prawa jazdy. Jak kształtują się wysokości kary w zależności od przekroczenia prędkości w 2024 roku?
- 50 zł i 1 punkt karny – przekroczenie dozwolonej prędkości do 10 km/h;
- 100 zł i 2 punkty karne – przekroczenie dozwolonej prędkości o 11 – 15 km/h;
- 200 zł i 3 punkty karne – przekroczenie dozwolonej prędkości o 16 – 20 km/h;
- 300 zł i 5 punkty karne – przekroczenie dozwolonej prędkości o 21 – 25 km/h;
- 400 zł i 7 punkty karne – przekroczenie dozwolonej prędkości o 26 – 30 km/h;
- 800 zł i 9 punktów karnych – przekroczenie dozwolonej prędkości o 31 – 40 km/h;
- 1000 zł i 11 punktów karnych – przekroczenie dozwolonej prędkości o 41 – 50 km/h;
- 1500 zł i 13 punktów karnych – przekroczenie dozwolonej prędkości o 51 – 60 km/h;
- 2000 zł i 14 punktów karnych – przekroczenie dozwolonej prędkości o 61 – 70 km/h;
- 2500 zł i 15 punktów karnych – przekroczenie dozwolonej prędkości powyżej 71 km/h.
UWAGA: Od września 2022 roku wszedł w życie nowy taryfikator punktów karnych, według którego kierowcy mogą otrzymać maksymalnie 15 punktów karnych za jedno wykroczenie, a punkty te będą ważne przez 2 lata od dnia opłacenia mandatu. 15 punktów karnych czeka na kierowców, którzy przekroczą dopuszczalną prędkość o ponad 70 km/h.
Prędkość w terenie zabudowanym a strefa zamieszkania
Rozróżnienie drogi ekspresowej czy autostrady to jedno. Ważna jest także wiedza mówiąca o tym, jaka jest dopuszczalna prędkość w terenie zabudowanym, czyli strefie wokół drogi, gdzie znajduje się zabudowa miejska, wiejska lub przemysłowa. To właśnie w tym obszarze wyodrębniono także strefę zamieszkania, gdzie pierwszeństwo przed pojazdami mają piesi. Strefami takimi są najczęściej osiedla mieszkaniowe czy osiedla domów jednorodzinnych. W pierwszym przypadku, dotyczącym terenów zabudowanych, dopuszczalna prędkość uzależniona będzie od godziny.
- limit prędkości w terenie zabudowanym przez całą dobę 50 km/h;
- limit prędkości w strefie zamieszkania – 20 km/h.
Dopuszczalna prędkość na autostradzie – Polska kontra Europa
Każdy kierowca udający się w podróż zagranicznymi drogami musi mieć wiedzę o przepisach tam panujących. Te mogą znacznie różnić się w zależności od konkretnego państwa, a dopuszczalne limity prędkości mogą odbiegać nawet o kilkadziesiąt kilometrów na godzinę od tych znanych nam z polskiego podwórka. Dla przykładu – dopuszczalna prędkość na autostradzie w Niemczech? Taka nie istnieje, ale już na Cyprze czy w Norwegii wynosi ona jedynie 100 km/h. Z taką samą prędkością jak w Polsce, możemy jechać jedynie w Bułgarii.
Przepisy na Litwie
Z ciekawym rozporządzeniem spotkamy się chociażby na Litwie, gdzie limit prędkości uzależniony jest od pory roku. I tak w okresie od listopada do marca, po litewskich drogach szybkiego ruchu i autostradach pojedziemy z maksymalną prędkością 110 km/h, ale już w okresie letnim możemy nieco przyspieszyć i jechać maksymalnie 130 km/h. Tak czy inaczej, przed każdą podróżą zakładającą przekroczenie granicy Polski, warto zapoznać się z przepisami drogowymi i limitami obowiązującymi na danym terenie.
Jakie są najlepsze praktyki bezpiecznej jazdy z dozwoloną prędkością?
Dlaczego warto przestrzegać ograniczeń prędkości?
Przestrzeganie dopuszczalnej prędkości to kluczowy element bezpiecznej jazdy. Ograniczenia prędkości są ustalane na podstawie warunków panujących na danej drodze, takich jak geometria trasy, gęstość ruchu oraz rodzaj pojazdów korzystających z niej. Przekraczanie prędkości zwiększa ryzyko wypadku, a także prowadzi do większych obrażeń w przypadku kolizji. Dodatkowo, przestrzeganie przepisów chroni przed mandatami, punktami karnymi oraz zwiększa komfort jazdy dla innych uczestników ruchu drogowego.
Wpływ prędkości na czas reakcji i drogę hamowania
Zwiększenie prędkości znacznie wydłuża drogę hamowania i skraca czas na reakcję w przypadku zagrożenia. W sytuacji awaryjnej, kierowca jadący zbyt szybko ma mniej czasu na podjęcie decyzji i uniknięcie kolizji. Przykładowo, przy prędkości 140 km/h na autostradzie, droga hamowania jest znacznie dłuższa niż przy prędkości 120 km/h. Im większa prędkość, tym większa siła uderzenia w przypadku wypadku, co bezpośrednio przekłada się na zwiększone ryzyko poważnych obrażeń lub śmierci.
Znaczenie dostosowania prędkości do warunków pogodowych i ruchu
Nawet jeśli dozwolona prędkość wynosi 140 km/h na autostradzie, nie zawsze oznacza to, że można lub powinno się tak szybko jechać. W deszczu, śniegu, gęstej mgle lub w warunkach ograniczonej widoczności, bezpieczna prędkość może być znacznie niższa. Dostosowanie prędkości do aktualnych warunków drogowych to podstawa bezpiecznej jazdy. Również natężenie ruchu ma wpływ na wybór prędkości – w gęstym ruchu utrzymanie mniejszej prędkości zmniejsza ryzyko stłuczek i poprawia płynność ruchu.
Stosując te praktyki, kierowca może zwiększyć bezpieczeństwo swoje oraz innych uczestników ruchu, jednocześnie unikając nieprzyjemnych konsekwencji prawnych.
Jak szybko możesz prowadzić swój pojazd? Podsumowanie
Wiesz już, jaka jest dopuszczalna prędkość na drogach w Polsce i za jakie przekroczenie prędkości możesz stracić prawo jazdy. Kierujący powinien zachować szczególną ostrożność i jechać z prędkością dozwoloną przez przepisy ruchu drogowego. Przeczytaj krótkie podsumowanie na temat dopuszczalnych prędkości na polskich drogach:
- dopuszczalna prędkość na drogach, określona w przepisach, oznacza maksymalną dopuszczalną prędkość, która może być rozwijana jedynie w sprzyjających warunkach;
- warunki atmosferyczne, niebezpieczeństwa na drodze czy Twoja kondycja fizyczna – od tego wszystkiego uzależniona powinna być prędkość na drodze;
- dwukrotne zwiększenie prędkości, to aż czterokrotne wydłużenie drogi potrzebnej na zatrzymanie pojazdu;
- limity prędkości na polskich drogach uzależnione są przede wszystkim od ich rodzaju i terenu, w jakim się znajdują – dla przykładu dopuszczalna prędkość na autostradzie wynosi 140 km/h, a już na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej – 90 km/h;
- w strefie zamieszkania, maksymalna prędkość, z jaką mogą poruszać się pojazdy wynosi 20 km/km, a pierwszeństwo mają zawsze piesi.
Najczęściej zadawane pytania
Czy w nocy można jeździć szybciej?
Od 1 czerwca 2021 roku dozwolona prędkość w obszarze zabudowanym w godzinach 23:00–05:00 zmiejszyła się z 60 km/h na 50 km/h. Kierujący pojazdem jest zobowiązany więc do utrzymania takiej samej prędkości jak w ciągu dnia.
Czy można przekroczyć prędkość o 10 km?
Za przekroczenie prędkości do 10 km/h kierowca otrzyma mandat w wysokości 50 złotych. Ten próg nie zakłada nakładania na kierowcę punktów karnych.
Ile trzeba mieć punktów żeby zabrali prawo jazdy?
Na utratę prawa jazdy najbardziej są narażeni młodzi kierowcy, którzy nie posiadają uprawnień dłużej niż 1 rok. Mają oni do wykorzystania 20 punktów karnych, a po przekroczeniu tego progu, zostaje im anulowane całe prawo jazdy. Pozostali kierowcy (ze stażem posiadania prawa jazdy powyżej roku) mają 24 punkty. Gdy punkty im się skończą, muszą zdać egzmian sprawdzający kwalifikacje, aby utrzymać uprawnienia.
Czy można jeździć szybciej na autostradzie, jeśli droga jest pusta?
Nie, nawet jeśli autostrada jest pusta, kierowcy muszą przestrzegać obowiązujących ograniczeń prędkości. W Polsce maksymalna dozwolona prędkość na autostradach dla samochodów osobowych wynosi 140 km/h. Przekraczanie tego limitu jest niezgodne z przepisami i może skutkować mandatem oraz punktami karnymi, nawet jeśli wydaje się, że na drodze nie ma innych pojazdów. Ograniczenia prędkości zostały ustalone na podstawie analizy bezpieczeństwa i warunków drogowych, a nie tylko ilości pojazdów na drodze.
Jakie są limity prędkości dla motocykli na drogach ekspresowych?
W Polsce motocykliści podlegają tym samym przepisom dotyczącym prędkości co kierowcy samochodów osobowych. Na drogach ekspresowych dwujezdniowych maksymalna prędkość wynosi 120 km/h. Ważne jest, aby przestrzegać tych limitów, niezależnie od rodzaju pojazdu, ponieważ są one kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa na drogach.
Jakie systemy wspomagania kierowcy pomagają w utrzymaniu odpowiedniej prędkości?
Nowoczesne samochody są wyposażone w różne systemy wspomagania kierowcy, które pomagają utrzymać odpowiednią prędkość. Do najpopularniejszych należą:
- Tempomat (Cruise Control) – pozwala kierowcy ustawić stałą prędkość, co ułatwia jazdę na dłuższych trasach, szczególnie na autostradach i drogach ekspresowych.
- Adaptacyjny tempomat (Adaptive Cruise Control) – nie tylko utrzymuje ustaloną prędkość, ale także dostosowuje ją do ruchu drogowego, zmniejszając prędkość w razie zbliżania się do wolniejszych pojazdów.
- Asystent prędkości (Speed Limiter) – umożliwia ustawienie maksymalnej prędkości, którą kierowca nie może przekroczyć, co pomaga w przestrzeganiu ograniczeń prędkości.
- System rozpoznawania znaków drogowych (Traffic Sign Recognition) – wykrywa znaki drogowe i informuje kierowcę o obowiązujących ograniczeniach prędkości na danym odcinku drogi.
Przeczytaj więcej na temat: jazda samochodem
Budowa DK9
Budowa DK9
Czarny lód
Czarny lód
Bezpieczeństwo pod lupą
Bezpieczeństwo pod lupą
Bezpieczeństwo na drogach jesienią
Bezpieczeństwo na drogach jesienią
Era zmian w transporcie
Era zmian w transporcie
Hamowanie silnikiem
Hamowanie silnikiem
15 minutowe miasto
15 minutowe miasto