Odszkodowanie bez podatku VAT

Osoba poszkodowana w wypadku czy kolizji ma prawo do pełnej rekompensaty doznanej szkody. Odszkodowanie z ubezpieczeń obowiązkowych ma naprawić szkody obejmujące poniesione straty i korzyści, które mogłyby zostać osiągnięte, gdyby szkoda nie została wyrządzona. Jednocześnie otrzymana rekompensata nie może przyczynić się do wzbogacenia poszkodowanego. Powstaje zatem pytanie – jak obliczyć odszkodowanie? Kiedy poszkodowanemu należy się odszkodowanie w wysokości brutto, a kiedy należne jest odszkodowanie bez podatku VAT? 

Uzupełnij tylko 2 pola i poznaj cenę OC/AC od razu!Poznaj cenę OC

Odszkodowanie – co to jest i jaką funkcję pełni? 

Odszkodowanie to nic innego, jak świadczenie przysługujące każdemu poszkodowanemu, który nie był sprawcą zdarzenia. Należy się osobie, której wyrządzona została szkoda naruszająca jej dobra i interesy. Naczelną funkcją odszkodowania jest funkcja kompensacyjna, która ma naprawić szkody powstałe w skutek zdarzenia i wyrównać tak zwany uszczerbek materialny. Osoba poszkodowana w zdarzeniu ma prawo dochodzić należnego jej odszkodowania od sprawcy, podmiotu odpowiedzialnego za naprawienie szkody z mocy prawa lub z uwagi na postanowienia wynikające z obowiązującej umowy.

W przypadku odszkodowania z ubezpieczeń obowiązkowych komunikacyjnych, podmiotem odpowiedzialnym za szkody wyrządzone przez ubezpieczonego jest zakład ubezpieczeń. W tym miejscu warto wspomnieć, że wysokość przyznanego odszkodowania powinna być adekwatna do rozmiaru doznanej szkody – czyli pozwolić na pełne naprawienie poniesionych strat, a jednocześnie nie spowodować wzbogacenia się poszkodowanego. 

UWAGA: W świetle obowiązujących w polskim prawie przepisów, zasada pełnego odszkodowania ma na celu naprawienie szkody i całkowitą rekompensatę doznanego przez osobę poszkodowaną uszczerbku. Obejmuje nie tylko straty, jakie poszkodowany poniósł, ale także korzyści, które mógłby osiągnąć w przypadku, gdyby szkoda nie została wyrządzona.

Z zagadnieniem odszkodowania nierozerwalnie związane jest jednak pojęcie: “odszkodowanie a VAT”. Powstaje zatem pytanie – kiedy osobie poszkodowanej należy się odszkodowanie bez podatku VAT, a kiedy należy się odszkodowanie w wysokości brutto? 

Odszkodowanie z OC sprawcy – jakie szkody pokrywa polisa OC? 

Ubezpieczenie OC jest ubezpieczeniem obowiązkowym, do wykupienia którego zobligowani są wszyscy właściciele pojazdów mechanicznych. Jest to ubezpieczenie chroniące przede wszystkim interesy osób trzecich, ale także interesy sprawcy, którego ubezpieczyciel w razie wypadku pokryje koszty wszelkich szkód. Polisa odpowiedzialności cywilnej pokrywa koszty między innymi naprawy uszkodzonego pojazdu, ale także koszty ewentualnego leczenia osób poszkodowanych czy ich rehabilitacji.

Brak ważnego ubezpieczenia OC to nie tylko wysokie kary finansowe nałożone na właściciela pojazdu przez UFG, ale także ryzyko konieczności ponoszenia gigantycznych kosztów związanych z naprawą szkód wyrządzonych osobie trzeciej zarówno na mieniu, jak i osobie.

Odszkodowanie w wysokości brutto – kiedy się należy? 

W obliczu wątpliwości dotyczących tego, czy poszkodowanemu należy się odszkodowanie w wysokości brutto czy netto, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim fakt, kto owe odszkodowanie ma uzyskać. 

Jeśli poszkodowanym jest osoba fizyczna, czyli osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, a użytkująca samochód jedynie w celach prywatnych, wówczas należy się jej odszkodowanie w wysokości brutto – z uwzględnieniem podatku VAT. W przeciwnym razie – gdyby zostało wypłacone odszkodowanie w wysokości netto – poszkodowany musiałby dopłacić do naprawy szkody z własnej kieszeni. W przypadku osoby fizycznej, ubezpieczyciel nie ma więc prawa do zaniżenia odszkodowania o wartość podatku VAT. Podstawą prawną jest tutaj wyrok Sądu Najwyższego wskazujący, że osoba fizyczna nie ma możliwości odliczenia stawki VAT. 

Czy w obliczu powyższego można więc jednoznacznie stwierdzić, że odszkodowanie w wysokości brutto nigdy nie będzie należało się przedsiębiorcom? Nie do końca. Kierowca prowadzący działalność gospodarczą, ale niebędący płatnikiem VAT, ma pełne prawo do otrzymania odszkodowania w wysokości brutto, ponieważ nie może on odliczyć podatku, a za wszelkie naprawy i części będzie płacił kwotę brutto. 

UWAGA: Jeśli kierowca będący osobą fizyczną otrzyma odszkodowanie, które nie uwzględnia podatku VAT, ma pełne prawo odwołać się od decyzji ubezpieczyciela i wystąpić z wnioskiem o dopłatę różnicy pomiędzy kwotą brutto a netto.

W myśl powyższego, obowiązkiem poszkodowanego, który domaga się odszkodowania z VAT jest wykazanie, że nie może on odliczyć naliczonego podatku. Uzasadnieniem jest fakt, że wszelkie koszty usług i części zamiennych, które będą konieczne do naprawienia szkody, będą obejmowały jednak wspomniany podatek. 

PRZYKŁAD: Kierowca został poszkodowany w efekcie wymuszenia pierwszeństwa przez innego uczestnika ruchu drogowego. Wyliczona kwota odszkodowania według kosztorysu wynosi 1680 zł (w tym 386,40 zł VAT). Ubezpieczyciel wypłacił kwotę pomniejszoną o podatek VAT – poszkodowany kierowca otrzymał więc odszkodowanie w wysokości 1293,60 zł. Poszkodowany nie jest jednak płatnikiem VAT, a otrzymanie odszkodowania w wysokości netto sprawia, że za naprawę pojazdu musiałby on dopłacić z własnej kieszeni niespełna 390 złotych. Miał on pełne prawo do otrzymania świadczenia w wysokości brutto. W tym przypadku odszkodowanie nie zapewnia więc zlikwidowania szkody, a poszkodowany powinien zwrócić się do ubezpieczyciela z wnioskiem o pokrycie różnicy w cenie. 

Odszkodowanie bez podatku VAT – kiedy należy się odszkodowanie w wysokości netto? 

O ile kwestia odszkodowania w przypadku osób fizycznych wydaje się nie pozostawiać większych wątpliwości, o tyle – tak jak wspomnieliśmy – pytania może rodzić odszkodowanie wypłacane przedsiębiorcom. Tutaj warto pamiętać, że przedsiębiorcy będący zarejestrowanymi podatnikami VAT, mają prawo otrzymać tylko i wyłącznie odszkodowanie bez podatku VAT. W ich przypadku odszkodowanie w wysokości brutto spowodowałoby wzbogacenie się majątku, co w obliczu idei odszkodowania jest niedopuszczalne. 

Podsumowując więc - jeśli osoba poszkodowana będzie mieć możliwość odliczenia podatku VAT, wówczas przysługuje jej odszkodowanie w wysokości netto, czyli bez VAT.

Sama kwestia zasadności wypłacenia ubezpieczenia bez VAT w przypadku przedsiębiorców będących płatnikami podatku, nie rozwiązuje jednak wszystkich wątpliwości. Niezwykle ważna jest także sama wysokość odliczenia podatku. Na nią wpływ ma przede wszystkim to, do jakich celów wykorzystywany jest samochód. 

• W przypadku kierowców, którzy wykorzystują samochód jedynie w celach zawodowych, związanych z prowadzeniem działalności – zastosowanie ma prawo mówiące o odliczeniu 100 proc. kwoty VAT widniejącej na fakturze.
• Kierowcy wykorzystujący samochód zarówno w celach zawodowych, jak i prywatnych, mogą odliczyć jedynie 50 proc. podatku VAT kwoty widocznej na fakturze. 

Samochód w leasingu: odszkodowanie bez podatku VAT czy w wysokości brutto?

Kolejne wątpliwości w kwestii zasadności wypłacania odszkodowania bez podatku VAT czy uwzględniającego podatek, pojawiają się w przypadku, gdy auto osoby poszkodowanej jest w leasingu. Wówczas formalnym właścicielem pojazdu jest leasingodawca, który oddaje pojazd do używania leasingobiorcy. W świetle przepisów prawa cywilnego, w przypadku szkód powstałych na pojeździe, szkody powstają w majątku właściciela auta, czyli leasingodawcy, jednak bardzo często na mocy umowy, to jego użytkownik jest zobowiązany do naprawy wszelkich szkód. 

W takiej sytuacji możemy spotkać się z dwoma stanowiskami ubezpieczycieli - jedni będą wypłacali odszkodowanie w wysokości brutto uznając, że poszkodowanym jest leasingobiorca, inni ubezpieczyciele wypłacą odszkodowanie bez podatku VAT stojąc na stanowisku, że poszkodowanym jest leasingodawca, czyli realny właściciel pojazdu, który ma prawo do odliczenia podatku.

W przypadku szkody na pojeździe leasingowanym, pierwszym krokiem mającym na celu ustalenie wysokości odszkodowania powinna być zatem ocena wystawiona przez Rzecznika Ubezpieczonych, który określi, kto w świetle prawa jest realnym poszkodowanym i czy ma on prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Najważniejsze będzie więc określenie, która strona umowy leasingu ponosi szkodę powstałą w wyniku zdarzenia. 

Odszkodowanie z OC brutto i netto – jak odwołać się od decyzji ubezpieczyciela? 

W przypadku, kiedy nie zgadzamy się z wysokością odszkodowania naliczonego przez firmę ubezpieczeniową, mamy pełne prawo do złożenia reklamacji i odwołania się od wydanej decyzji. Jeśli kierowca otrzymał odszkodowanie w wysokości netto, a nie ma możliwości odliczenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, musi uzasadnić ten fakt przed ubezpieczycielem. Czas na odwołanie od decyzji ubezpieczyciela mija po trzech latach od jej wydania.

Reklamacja musi zawierać dane osoby pokrzywdzonej, takie jak imię, nazwisko czy dane adresowe, informacje dotyczące polisy oraz numer wydanej przez ubezpieczyciela decyzji. Niezbędne jest także uzasadnienie odwołania, w czym pomocne mogą okazać się wszelkie faktury czy dokumenty zaświadczające ceny części wykorzystanych do naprawy. Odwołanie od decyzji ubezpieczyciela można złożyć w formie pisemnej osobiście, listownie bądź drogę mailową. Dopuszczalne jest także złożenie reklamacji ustnie, jednak warto wcześniej sprawdzić, jaką drogę złożenia reklamacji preferuje dane towarzystwo ubezpieczeniowe.

PODSUMOWANIE:

• Odszkodowanie to świadczenie przysługujące każdemu poszkodowanemu, któremu wyrządzona została szkoda naruszająca jego dobra i interesy.
• Wysokość przyznanego odszkodowania z polisy OC powinna być adekwatna do rozmiaru doznanej szkody. Świadczenie ma pozwolić na pełne naprawienie poniesionych strat, a jednocześnie nie spowodować wzbogacenia się poszkodowanego. 
• Odszkodowanie obejmuje nie tylko straty, jakie poszkodowany poniósł, ale także korzyści, które mógłby osiągnąć w przypadku, gdyby szkoda nie została wyrządzona. 
• Jeśli poszkodowanym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, a użytkująca samochód jedynie w celach prywatnych, należy się jej odszkodowanie w wysokości brutto.
• W przypadku kierowców prowadzących działalność gospodarczą i będących płatnikami VAT, odszkodowanie może zostać pomniejszone o wartość podatku mieszczącego się w kwocie, którą kierowca odliczy od naliczonego mu podatku – należy się więc odszkodowanie bez podatku VAT. 
• Kierowca prowadzący działalność gospodarczą, ale niebędący płatnikiem VAT, ma prawo do otrzymania odszkodowania w wysokości brutto.
• W przypadku szkody na aucie w leasingu, najważniejsze jest ustalenie kto w świetle prawa jest realnym poszkodowanym i czy ma on prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. 

Sprawdź najszybszy kalkulator OC