Firmy transportowe w Polsce i na świecie nie zajmują się wyłącznie przewozem paczek, żywności, mebli czy sprzętu AGD. Niektóre z nich specjalizują się w transporcie wyjątkowo dużych ładunków – sprzętu do budowy dróg, maszyn górniczych czy elementów elektrowni wiatrowych. Taki transport fachowo określany jest jako ponadnormatywny, nienormatywny czy gabarytowy. W naszym artykule przybliżymy, czym jest pojazd nienormatywny i obowiązujące przepisy prawa, które ze względów bezpieczeństwa są niezwykle restrykcyjne.
Transport nienormatywny – przepisy
Wielu z nas miało okazję spotkać na drodze transport ogromnej łopaty wirnika elektrowni wiatrowej, frezarki do asfaltu czy ogromnych elementów stalowych wykorzystywanych podczas budowy wieżowców. Taki widok robi ogromne wrażenie, jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, jak ogromnym wyzwaniem logistycznym jest tego typu transport. Firmy muszą też stosować się do precyzyjnie określony przepisów prawa, aby uniknąć kar i zachować maksymalne bezpieczeństwo.
W Polsce transport nienormatywny regulują następujące akty prawne:
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym;
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2021 r. w sprawie zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych;
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 lutego 2021 r. w sprawie wysokości opłat za wydanie zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego;
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych;
- Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.
Definicja pojazdu nienormatywnego
Definicja pojazdu nienormatywnego znajduje się w Prawie o ruchu drogowym. Zgodnie z tym aktem prawnym pojazd nienormatywny to pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez ładunku, wymiary lub rzeczywista masa całkowita wraz z ładunkiem, lub bez niego są większe od dopuszczalnych przewidzianych w przepisach Prawa o ruchu drogowym.
Transport nienormatywny – wymiary
Wymiary pojazdy nienormatywnego wynoszą:
- 4 metry wysokości;
- 2,5 metra szerokości;
- 16,5 metra długości;
- masę całkowitą 42 tony.
Jak pilotować pojazd nienormatywny z ładunkiem?
Firmy zajmujące się transportem gabarytowym muszą pamiętać o obowiązku zabezpieczenia go przez pilota pojazdów nienormatywnych. Jego pojazd powinien posiadać odpowiednie oznakowania, światła błyskowe w kolorze żółtym, urządzenia nagłaśniające oraz środki łączności radiowej. Sam pilot musi mieć do tego uprawnienia.
Pilot drogowy gwarantuje bezpieczną logistykę i organizację w trakcie podróży oraz sprawuje nadzór nad ładunkiem.
Jakie obowiązki ma pilot?
Warto wiedzieć, że zgodnie z prawem, pilot może kierować ruchem drogowym. Do jego obowiązków należy zapewnienie bezpieczeństwa oraz minimalizacja utrudnień w ruchu drogowym.
Obowiązek posiadania pilota drogowego również określają polskie przepisy. Pilotowanie wymagane jest, gdy wymiary transportu przekraczają jedną z wartości:
- długość – 23,00 m;
- szerokość – 3,20 m;
- wysokość – 4,50 m;
- masa całkowita – 60 t.
Czasem przepisy wymagają transportu pod nadzorem dwóch pilotów. Jest to konieczne, gdy wymiary transportu przekraczają jedną z wartości:
- długość – 30,00 m;
- szerokość – 3,60 m;
- wysokość – 4,70 m;
- masa całkowita – 80 t.
Zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego
Zezwolenie na transport nienormatywny wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej przez właściwy organ administracji publicznej. Bez niego nie mamy prawa poruszać się po drogach publicznych. Wniosek wypełniany jest na specjalnym urzędowym blankiecie.
Zezwolenia mają swoje kategorie. Różnią się pod względem czasu obowiązywania oraz podziału w zakresie przekroczenia przez pojazd limitów masy lub wymiarów.
Kategorie zezwoleń
Możemy wyróżnić następujące kategorie:
I – dotyczy pojazdów o długości, wysokości, naciskach osi oraz rzeczywistej masie całkowitej nie większych od dopuszczalnych, o szerokości nieprzekraczającej 3,5 m;
II – dotyczy pojazdów o naciskach osi i rzeczywistej masie całkowitej nie większych od dopuszczalnych, o szerokości nieprzekraczającej 3,2 m, o długości nieprzekraczającej: 15 m dla pojedynczego pojazdu, 23 m dla zespołu pojazdów; o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m
III – dotyczy pojazdów o rzeczywistej masie całkowitej oraz naciskach osi nie większych od dopuszczalnych, o szerokości nieprzekraczającej 3,4 m, o długości nieprzekraczającej: 15 m dla pojedynczego pojazdu, 23 m dla zespołu pojazdów, 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach, o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m;
IV – dotyczy pojazdów o szerokości nieprzekraczającej: 3,4 m dla drogi jednojezdniowej, 4 m dla drogi dwujezdniowej klasy A i S, o długości nieprzekraczającej: 15 m dla pojedynczego pojazdu, 23 m dla zespołu pojazdów, 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach, o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m, o rzeczywistej masie całkowitej nieprzekraczającej 60 t, o naciskach osi nie większych od dopuszczalnych;
V – dotyczy pojazdów o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej większych od wymienionych w kategoriach I – IV, o naciskach osi przekraczających wielkości dopuszczalne.
Ostatnia z kategorii nakłada na firmę jeszcze jeden obowiązek – wskazania konkretnej trasy przejazdu. Jest to niezwykle trudne zadanie logistyczne. Osoby planujące taki przejazd muszą wziąć pod uwagę wszystkie przeszkody infrastrukturalne, które mogą spotkać na drodze – znaki drogowe, sygnalizacje świetlne czy różnego rodzaju barierki.
Czytaj także:
OC Szczecin
Czasem zdarza się, że znaki drogowe muszą zostać wycięte, co również należy zgłosić we wniosku.
Pojazd nienormatywny – podsumowanie
Wiesz już, czym jest pojazd nienormatywny i jakie wymagania musi spełnić, aby otrzymać zezwolenie na jednokrotny lub wielokrotny przejazd po drogach publicznych w wyznaczonym czasie. Zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego jest wydawane przez właściwy organ administracji publicznej.
Najczęściej zadawane pytania
Co to znaczy pilot pojazdu nienormatywnego?
Podczas przejazdu pojazdu lub kolumny pojazdów nienormatywnych pilot zapewnia bezpieczeństwo użytkowników ruchu i podejmuje działania minimalizujące utrudnienia w ruchu drogowym.
Co to jest przejazd nienormatywny?
Przejazd nienormatywny to przewóz ładunków pojazdem o większym niż dopuszczalny nacisku pojedynczej osi (wraz z ładunkiem lub bez niego). Pojazd nienormatywny może też mieć większe wymiary lub masę całkowitą większą od dopuszczalnej.
Jakie mogą być konsekwencje transportu nienormatywnego bez zezwolenia?
Za takie wykroczenie grożą wysokie kary pieniężne.
